فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۱۵] حکم سؤال کردن از جادوگران و افسونگران

س: در برخی مناطق یمن کسانی بنام سیّد وجود دارند که کار‌هایی خلاف دین، مانند: افسون‌گری و.... انجام می‌دهند و ادعا می‌کنند که می‌توانند بیماری‌‌های صعب العلاج مردم را شفا دهند و برای اثبات ادعای‌شان خود را خنجر می‌زنند، یا زبان‌‌شان را قطع می‌کنند و دوباره (تکه‌ی بریده زبان) به جای خود بر می‌گردد بدون آن که ضرری به آن‌‌ها برسد. برخی از این‌‌ها نماز می‌خوانند؛ امّا برخی دیگر نماز نمی‌خوانند و اینان ازدواج با زنان غیر از قبیله‌ی خود را برای خود روا می‌دانند. امّا ازدواج دیگران را با زنان قبیله‌ی خود ناجایز می‌دانند. هنگام دعا برای بیماران می‌گویند: (یا الله یا فلان)! نام یکی از پدران و اجداد خویش را می‌برند و صدا می‌زنند و در گذشته مردم اینان را بزرگ، محترم، انسان‌‌هایی غیر عادی و مقرب درگاه الله می‌دانستند و حتی آن‌‌ها را مردان خدا می‌نامیدند!؟ امّا هم اکنون مردم به دو دسته هستند؛ برخی از دانشجویان و جوانان با این‌‌ها مخالفت می‌کنند. امّا برخی دیگر که پیر مردان و بی‌سودان هستند هنوز با آنان ارتباط دارند.

از شما استاد بزرگوار تقاضا داریم که حقیقت را در این‌باره بیان فرمایید؟

ج- این‌‌ها و امثال‌شان از صوفی‌‌هایی هستند که اعمال‌شان منکر و کار‌هایی که می‌کنند باطل است و اینان از فال‌گیران و افسون‌گران هستند که پیامبر ج درباره‌ی آن‌‌ها فرموده است:‌ «مَنْ أَتَى عَرَّافًا فَسَأَلَهُ عَنْ شَيْءٍ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاةٌ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً». «هرکس نزد فال گیری برود و از او درباره‌ی چیزی سوال کند، نماز چهل روز او قبول نمی‌شود» [۲۱۰].

این بدان سبب است که آن‌‌ها ادعای علم غیب دارند و در خدمت جن‌‌ها هستند و جن‌‌ها را عبادت می‌کنند و با انواع سحر حقایق را بر مردم دگرگون جلوه می‌دهند. الله تعالی در داستان موسی و فرعون درباره‌ی این‌‌ها می‌فرماید: ﴿قَالَ أَلۡقُواْۖ فَلَمَّآ أَلۡقَوۡاْ سَحَرُوٓاْ أَعۡيُنَ ٱلنَّاسِ وَٱسۡتَرۡهَبُوهُمۡ وَجَآءُو بِسِحۡرٍ عَظِيمٖ١١٦﴾ [الأعراف: ۱۱۶]. «گفت: شما بیفکنید! و هنگامی‌که[وسایل سحر خود را] افکندند، چشمان مردم را جادو[چشم بندی] کردند وآن‌ها را ترسانیدند، و سحری عظیم پدید آوردند».

لذا نباید کسی نزد چنین افرادی برود و نباید از آن‌‌ها سؤال کند بدلیل حدیث فوق و این سخن پیامبر ج می‌فرماید: «مَنْ أَتَى كَاهِنًا فَصَدَّقَهُ بِمَا يَقُولُ فَقَدْ كَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ»:‌ «هرکس نزد کاهنی برود و او را در آنچه می‌گوید: تصدیق کند، بطور قطع بر آنچه به محمد ج نازل شده، کفر ورزیده است».

و در روایتی دیگر می‌‌فرماید: «مَنْ أَتَى عَرَّافًا أَوْ كَاهِنًا فَسَأَلَهُ فَصَدَّقَهُ بِمَا يَقُولُ فَقَدْ كَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ». «هرکس نزد فال‌گیر یا کاهنی برود و او را در آنچه می‌گوید، تصدیق کند به یقین به آنچه بر محمد ج نازل شده، کفر ورزیده است» [۲۱۱].

و این که غیر الله را صدا می‌زنند و به فریاد می‌خوانند و یا معتقد هستند که پدران وگذشتگان شان در نظام هستی تصرف می‌کنند. (اختیار و توان دارند که کار‌هایی انجام دهند) و یا بیماران را شفا دهند و پس از مرگ و یا در غیاب، صدایشان را می‌شنوند؛ همه‌ی این‌‌ها از انواع کفر به الله و شرک اکبر است؛ لذا واجب است که این کار‌های آن‌‌ها رد شود وکسی نزد آنان نرود و از آن‌‌ها چیزی سؤال ننموده وآن‌‌ها را تصدیق نکند؛ چرا که آن‌‌ها با این کارهایشان عمل کاهنان و فال‌گیران و هم عمل مشرکان و عبادت کنندگان غیر الله و کسانی که غیر الله را به فریاد می‌خوانند همه را یکجا جمع کرده‌اند و از غیر الله اعم از جن‌‌ها و مشرکان و.... که خود را به آن‌‌ها منتسب می‌دانند وگمان می‌کنند که پدران و اسلافشان هستند؛ استعانت و یاری می‌طلبند و یا از کسانی دیگر که تصور می‌کنند ولایت و کرامتی دارند استعانت و یاری می‌طلبند، همه‌ی این‌‌ها از اعمال جادو گران، کاهنان و فال‌گیران است که در شریعت پاک، منکر و رد شده است. و آن چه از کار‌های منکر مانند: زدن خود با خنجر و یا قطع کردن زبانشان؛ از آن‌‌ها مشاهده می‌شود همه از دگرگون جلوه دادن حقایق بر مردم و از انواع سحر و حرام است همان‌طور که متذکر شدیم طبق نصوص قرآن و سنت حرام هستند و نسبت به آن هشدار داده شده است به این ترتیب برای فرد عاقل شایسته ‌و زیبنده نیست که فریب این چیز‌ها را بخورد این‌ کار‌ها از جنس همان چیز‌هایی است که الله تعالی درباره‌ی عمل ساحران فرعون می‌فرماید: ﴿يُخَيَّلُ إِلَيۡهِ مِن سِحۡرِهِمۡ أَنَّهَا تَسۡعَىٰ﴾ [طه: ۶۶]. «از تأثیر سحر آنان چنان به نظرش رسید که آن‌ها حرکت می‌کنند».

این گونه افراد هم مرتکب سحر، افسونگری، کهانت و فال‌گیری می‌شوند و هم به شرک اکبر طلب استعانت و فریاد رسی از غیر الله مبتلا هستند وهم ادعای غیب و داشتن اختیار و تصرف در نظام هستی دارند، این‌‌ها انواع زیادی از شرک اکبر، کفر آشکار و اعمال حرام جادو گری است. که الله تعالی آن‌‌ها را حرام کرده است. و ادعای علم غیبی است که کسی جز الله آن را نمی‌داند.

الله تعالی می‌فرماید: ﴿قُل لَّا يَعۡلَمُ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ ٱلۡغَيۡبَ إِلَّا ٱللَّهُ﴾ [النمل: ۶۵]. «بگو: غیب آسمآن‌ها و زمین را جز الله کسی نمی‌داند».

پس بر تمام مسلمانان آگاه از وضیعت این گونه افراد واجب است که کارشان را ردکنند و اعمال وکار‌های زشت آنان را برای همگان توضیح دهند و معرفی کنند و اگر در کشور‌های اسلامی هستند آنان را به مسئولین امر معرفی کنند تا مطابق دستور شریعت تعقیب و مجازات شوند و شرارت‌شان از بین برود و مسلمانان در برابر اباطیل و شیطنت‌هایشان حمایت شوند. والله ولی التوفیق.

شیخ ابن باز مجموع فتاوی ومقالات متنوعة (۵/۲۷۶-۲۷۸)

[۲۱۰] مسلم ش/۲۲۳۰ ودرآن به جای چهل روز، چهل شب آمده است. [۲۱۱] تخریج آن در فتوای (۱۱۰) از همین باب ذکر شد.