فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۳۰] حکم نماز خواندن پشت امامی که قرائتش خوب نیست و حکم تصحیح قرائت او

س۱: آیا نماز خواندن پشت سر امامی که قرائتش درست نیست جایز است؟

ج۱: اگر اشتباه خواندن امام موجب تغییر معنی نشود، نماز خواندن پشت سر او جایز است، ولی باید روش صحیح خواندن را به او آموزش داد. چنانچه اشتباهش باعث ایجاد تغییر در معنی می‌شود نماز خواندن پشت سر او جایز نیست و نباید به عنوان امام مسجد مقرر شود.

شیخ ابن عثیمین – مجموع فتاوی و رسایل (۱۵/۱۵۹)

س۲: به حمد الهی چند جزء از کلام الله را به همراه تجوید حفظ کرده‌ام و احیاناً در جمع مردمانی قرار می‌گیرم که قرائت‌شان خوب نیست. وقت نماز نیز فرا می‌رسد و بنده از ترس ریا از امامت طفره می‌روم. از این جهت شخص دیگری که زیاد اشتباه می‌خواند امامت می‌دهد. آیا به دلیل عدم امامت گناهکار می‌شوم؟

ج۲: اگر این‌‌ها خودشان از شما درخواست امامت بکنند و در این حال که می‌دانید از لحاظ قرائت از تو پایین‌تراند و با اشتباه قرآن می‌خوانند، بر تو لازم است که پیش نمازی کنی و جایز نیست که عذر پیش نمایی. در حدیثی روایت شده است:

«أنّ القَوْمَ إذَا قَدَّمُوْا رَجُلاً وفِيهِمْ مَنْ هُوَ أفْضَلُ مِنْهُ لَمْ يَزالُوا فِي سَفَالٍ» [۷۱۰]. «هرگاه مردم شخصی را پیش نماز کردند در حالی که شخص بهتر از او در میانشان وجود دارد، همواره در پستی خواهند بود».

شیخ ابن جبرین – از گفته‌‌ها و املای ایشان

س۳: هنگامی که امام آی‌های را ترک می‌کند یا دچار اشتباهی در قرائت می‌شود که مخل معنی نیست، بعضی از مردم برخورد سخت‌گیرآن‌‌های با او دارند، آیا چنین برخوردی با امام جایز است یا این‌که در مسئله، گنجایش وجود دارد، شما این مردم را چگونه توجیه نموده و به امام چه نصیحتی دارید؟

ج۳: نصیحت من این است، کسانی که پشت سر امام قرار دارند باید آرامش، وقار و حضور قلب خویش را در نماز حفظ کنند و در امام بر این گونه موارد سخت گیری نکنند؛ مثلاً در جایی کلم‌های از زبان امام ساقط می‌شود یا چیزی را اشتباه می‌خواند که در معنی اخلال به وجود نمی‌آید. در صورتی که کار را عمداً انجام نمی‌دهد، نباید بر او سخت گیری کنند، چون در این صورت تمرکز امام از بین می‌رود و چه بسا سرگردان می‌شود و از ادامه‌ی قرائت باز می‌ماند و بر مقتدی‌هاست که سکوت وگوش دادن را بر خود لازم بگیرند و از قرائت امام استفاده نمایند و در اشتباهات ناچیز، امام را معذور بدانند، زیرا چنین اشتباهاتی طبیعی است و امام نیز تا می‌تواند در جهت تقویت قرائت و تصیح حروف قرآن تلاش و کوشش کند. (والله اعلم)

از گفتار و املای شیخ ابن جبرین

[۷۱۰] طبرانی در «الاوسط» (۴۵۸۲) از حدیث ابن عمر ب هیثمی در «المجمع» (۲/۶۴) گفته است: «در سند این حدیث فردی بنام هیثم بن عقاب وجود دارد که ازدی درمورد وی گفته است: این فرد قابل شناخت نیست. می‌گویم ابن حبان او را در زمره‌ی ثقات برشمرده است».