فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

فهرست کتاب

[۱۰] حکم نوشتن روی قرآن

[۱۰] حکم نوشتن روی قرآن

س: بعضی از مدرّسین قرآن کریم با مداد روی قرآن یا روی قرآن طلاب یادداشت‌‌هایی می‌کنند تا این گونه اشتباهات شاگردانشان را به آن‌‌ها گوشزد نمایند، مثلاً در جا‌هایی که باید غنّه شود خط می‌کشند یا نوشتن چیز‌هایی از این قبیل روی قرآن جایز است؟

ج: به نظر من چنین یادداشت‌هایی اشکالی ندارند. خواه این یادداشت‌‌ها در حاشیه نوشته شوند خواه در میان خط‌‌ها نوشته شوند. اگر این یادداشت‌‌ها رموز و اشاره ‌هایی داشته باشند که با علامت‌های موجود در قرآن همچون علامت وقف و علامات تجوید همچون اظهار، اخفا و اقلاب مشابه باشند. پس وقتی این ملاحظات با مداد و با حرفی کوچک نوشته می‌شوند طوری که وقتی به آن نیاز نباشد، پاک می‌گردند، اشکالی ندارد. فقط از نوشتن چیز‌هایی در قرآن نهی شده که از قرآن نیستند و بیم آن می‌رود که خواننده دچار اشتباه شود و فکر کند که آن نوشته از قرآن است و یا بیان مفاهیم قرآن است. امّا اگر بیم اشتباه نباشد اشکالی ندارد که به‌اندازه نیاز یادداشتی در قرآن نوشته شود.

والله اعلم وصلی الله علی محمد و آله وصحبه و سلم

شیخ ابن جبرین ۳۰/۳/۱۴۲۱هـ