فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۹۰] عدد مطلوب برای صحت نماز جمعه

س: بنده‌یکی از دانشجویان سعودی هستم که در ایالات متحده درس می‌خوانیم. ما در آنجا مشکلات زیادی داریم؛ یکی از این مشکلات، نماز جمعه است. ما قبل از این، نماز جمعه نمی‌خواندیم؛ چون فکر می‌کردیم که نماز جمعه حداقل چهل شرکت کننده داشته باشد و تعداد ما از چهل نفر کمتر است، حال نمی‌دانیم که نماز جمعه ما ساقط است یا نه؟

ج: مسافرانی مثل شما که شکسته خواندن برای آن‌‌ها ممنوع است، طبق صحیح ترین اقوال علما باید نماز جمعه را به پا دارند. برای وجوب و صحت آن شرط نیست که چهل نفر شرکت کننده داشته باشد؛ بلکه حضور سه نفر و... کافی است، به دلیل عام بودن گفتار الله تعالی که فرموده است: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَوٰةِ مِن يَوۡمِ ٱلۡجُمُعَةِ فَٱسۡعَوۡاْ إِلَىٰ ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَذَرُواْ ٱلۡبَيۡعَ﴾ [الجمعة: ۹]. «ای مومنان! هرگاه در روز جمعه برای نماز جمعه اذان گفته شد، به‌سوی ذکر و عبادت الله بشتابید و از داد و ستد دست بکشید».

رسول الله ج فرموده است: «لَيَنْتَهِيَنَّ أَقْوَامٌ عَنْ وَدْعِهِمْ الْـجُمُعَاتِ أَوْ لَيَخْتِمَنَّ اللَّـهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ ثُمَّ لَيَكُونُنَّ مِنْ الْـغَافِلِينَ» [۸۱۱]. «کسانی که نماز را ترک می‌کنند، باید از این عمل دست بکشند و گرنه الله تعالی بر دل‌‌های آن‌‌ها مهر (غفلت) می‌زند و آنگاه در زمره‌ی غافلان قرار می‌گیرند».

بنابراین کسانی که از شهر‌های دیگر آمده‌اند و مقیم شده‌اند و نماز شان را کامل می‌خوانند، نماز جمعه بر آنان مثل ساکنان اصلی هر شهری فرض است. اما شما چون ندانسته اید که جمعه بر شما فرض است امیدواریم که الله تعالی گذشته‌ی تان را مورد عفو قرار دهد.

و بالله التوفیق، وصلی الله علی نبینا محمد وآله و صحبه وسلم

فتوای انجمن دایم پژوهش‌‌های علمی و افتا (۸/۲۱۱، ۲۱۲)

[۸۱۱] مسلم (۸۶۵).