فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۸] حکم خون

س: خون پاک است یا نجس؟

ج: آنچه که از نصوص در مورد طهارت خون و نجاست آن یافته شده به قرار ذیل است:

- خون جاری حیوانات مردار نجس است و آیه‌ی کریمه، نیز بر نجاست آن دلالت دارد.

- خون حیض نجس است. به دلیل حدیث عایشه و اسماء.

- خونی که از بدن انسان جاری می‌شود. از ظاهر نصوص وجوب تطهیر آن فهمیده می‌شود، مگر خونی که اجتناب از آن ناممکن و یا سخت باشد، مانند خونی که از زخم مداوم بیرون بیاید.

گفتیم از ظاهر نصوص چنین برداشت می‌شود که تطهیر خون خارج از بدن واجب است، این سخن را بدان خاطر گفتیم که در روایات داریم که زخم پیامبر ج شسته شد. ولی این سخن‌‌ها ممکن است با مطلب ذیل در تعارض باشد: اگر اجزای جدا شده از بدن انسان پاک است، پس خونی که از بدنش بیرون می‌آید باید به طریق اولی پاک باشد. لیکن به دلیل ظاهر نصوص و پرهیز از شبهات، احتیاط در شستن خون است.

- خون ماهی پاک است. زیرا ماهی مرده پاک است و این دلیلی است بر این‌که خون آن پاک است؛ زیرا فلسفه‌ی تحریم مردار، بقای خون در وجود آن است.

پیامبر اکرم ج می‌فرماید: «مَا أَنْهَرَ الدَّمَ وَذُكِرَ اسْمُ اللَّـهِ عَلَيْهِ فَكُلُ» [۵۹۴]. «هر وسیل‌های که موجب جاری شدن خون از حیوان است و (به هنگام ذبح) نام الله بر آن ذکر شده باشد از گوشت آن بخورید».

پیامبر اکرم ج در این حدیث دو چیز را سبب حلیّت حیوان قرار داده است: یکی جاری شدن خون و دیگری ذکر نام الله، اولی حسی و دومی معنوی است.

-خون مگس، پشه و امثال این‌‌ها پاک است، زیرا این حشرات اگر بمیرند باز هم پاک‌اند، کما این‌که حدیث «امر به فرو بردن مگس در نوشیدنی‌ها» دلالت بر همین مطلب دارد [۵۹۵].

مسلّم است که بعضی از نوشیدنی‌‌ها داغ هستند و مگس با افتادن در آن فوراً می‌میرد و این دلالت بر طهارت خون مگس دارد.

- خونی که بعد از ذبح در بدن حیوان باقی می‌ماند. این خون پاک است؛ زیرا مانند بقیه‌ی اعضای حیوان است و معلوم است که اجزای حیوانِ ذبح شده حلال و پاک است، بنابراین خون آن نیز پاک است، مانند: کبد و طحال.

این همان چیزی است که برای ما آشکار شده است. از الله تعالى می‌خواهیم که ما را به راه راست رهنمون سازد.

شیخ ابن عثیمین- مجموعه فتاوا و رسایل (۱۱/۲۶۶)

[۵۹۴] بخاری (۲۴۸۸) و مسلم (۱۹۶۸). [۵۹۵] بخاری (۳۳۲۰-۵۷۸۲).