فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۲۹۳] حقیقت جن، تأثیر و علاج آن

س: آیا جن حقیقت دارد؟ آیا تاثیر می‌گذارد؟ درمان آن چیست؟

ج: در مورد حقیقت جن خداوند آگاه‌تر است؛ ولی ما می‌دانیم که جن‌‌ها اجسام حقیقی هستند و از آتش خلق شده‌اند. می‌خورند و می‌آشامند. ازدواج می‌کنند و صاحب فرزند هستند.

خداوند در مورد شیطان می‌فرماید: ﴿أَفَتَتَّخِذُونَهُۥ وَذُرِّيَّتَهُۥٓ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِي وَهُمۡ لَكُمۡ عَدُوُّ﴾ [الکهف: ۵۰]. «آیا او و فرزندانش را به جای من اولیای خود انتخاب می‌کنید در حالی که آن‌ها دشمن شما هستند».

جن‌‌ها مکلف به عبادت هستند و پیامبر ج به‌سوی آنان فرستاده شده بود. در حضور پیامبر ج آمدند و به قرآن کریم گوش فرا دادند.

خداوند می‌فرماید: ﴿قُلۡ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ ٱسۡتَمَعَ نَفَرٞ مِّنَ ٱلۡجِنِّ فَقَالُوٓاْ إِنَّا سَمِعۡنَا قُرۡءَانًا عَجَبٗا١ يَهۡدِيٓ إِلَى ٱلرُّشۡدِ فَ‍َٔامَنَّا بِهِۦۖ وَلَن نُّشۡرِكَ بِرَبِّنَآ أَحَدٗا٢﴾ [الجن: ۱ – ۲]. «بگو به من وحی شده است که جمعی از جن‌ها به سخنانم گوش فرا داده‌اند. سپس گفته‌اند: ما قرآن عجیبی شنیده‌ایم که به راه راست هدایت می‌کند پس ما به آن ایمان آوردیم و هرگز کسی را شریک پرودگارمان قرار نمی‌دهیم».

الله تعالى می‌فرماید: ﴿وَإِذۡ صَرَفۡنَآ إِلَيۡكَ نَفَرٗا مِّنَ ٱلۡجِنِّ يَسۡتَمِعُونَ ٱلۡقُرۡءَانَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قَالُوٓاْ أَنصِتُواْۖ فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوۡاْ إِلَىٰ قَوۡمِهِم مُّنذِرِينَ٢٩ قَالُواْ يَٰقَوۡمَنَآ إِنَّا سَمِعۡنَا كِتَٰبًا أُنزِلَ مِنۢ بَعۡدِ مُوسَىٰ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ يَهۡدِيٓ إِلَى ٱلۡحَقِّ وَإِلَىٰ طَرِيقٖ مُّسۡتَقِيمٖ٣٠﴾ [الأحقاف: ۲۹ – ۳۰]. «هنگامی که گروهی از جن را به‌سوی تو متوجه ساختیم که قرآن را بشنوند؛ وقتی حضور یافتند به یکدیگر گفتند: خاموش باشید و بشنوید؛ و هنگامی که پایان گرفت، به‌سوی قوم خود باز گشتند. و آن‌ها را بیم دادند. گفتند: ای قوم! ما کتابی را شنیدیم که بعد از موسی نازل شده. هماهنگ با نشانه‌های کتاب‌های پیش از آن، که به‌سوی حق و راه راست هدایت می‌کند». «تا پایان سوره»

پیامبر ج به گروهی از جن‌‌ها که نزد او ‌آمده بودند و از او توشه می‌خواستند، فرمود: «لَكُمْ كُلُّ عَظْمٍ ذُكِرَ اسْمُ اللَّـهِ عَلَيْهِ يَقَعُ فِي أَيْدِيكُمْ أَوْفَرَ مَا يَكُونُ لَحْمًا» [۴۷۷]. «هر استخوانی که بر آن نام خدا آورده شده است و در دست شما قرار می‌گیرد برای شما پرگوشت خواهد بود».

اگر انسان هنگام غذا خوردن بسم الله نگوید جن‌ها در خوردن شریک می‌شوند، به همین علت در ابتدای خوردن و نوشیدن، گفتنِ بسم الله بنا به دستور رسول الله ج واجب است [۴۷۸].

جن حقیقتی ثابت است و انکار آن تکذیب قرآن کریم و کفر به آیات خداوند است. آنان امر و نهی می‌شوند و جن‌‌های کافر وارد آتش می‌شوند.

خداوند می‌فرماید: ﴿قَالَ ٱدۡخُلُواْ فِيٓ أُمَمٖ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُم مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ فِي ٱلنَّارِۖ كُلَّمَا دَخَلَتۡ أُمَّةٞ لَّعَنَتۡ أُخۡتَهَا﴾ [الأعراف: ۳۸]. «خداوند به آن‌ها می‌گوید: در صف گروههای مشابه خود از جن و انس در آتش وارد شوید! هر زمان گروهی وارد می‌شوند گروه دیگر را لعنت می‌کند» .

جن‌‌های مؤمن وارد بهشت می‌شوند.

خداوند می‌فرماید: ﴿وَلِمَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ جَنَّتَانِ٤٦ فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ٤٧ ذَوَاتَآ أَفۡنَانٖ٤٨ فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ٤٩﴾ [الرحمان: ۴۶ – ۴۹]. «و برای کسی که از مقام پروردگارش بترسد. دو باغ بهشتی است. پس کدامین نعمت پروردگارتان را انکار می‌‌کنید. دارای درختان پر طراوت است. پس کدامین نعمت‌های پروردگارتان را انکار می‌کنید».

این خطاب برای انسان و جن است. خداوند می‌فرماید: ﴿يَٰمَعۡشَرَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَقُصُّونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِي وَيُنذِرُونَكُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَاۚ قَالُواْ شَهِدۡنَا عَلَىٰٓ أَنفُسِنَاۖ وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَشَهِدُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰفِرِينَ١٣٠﴾ [الأنعام: ۱۳۰]. «ای گروه جن و انس! آیا رسولانی از شما به‌سوی شما نیامدند که آیات مرا برایتان بازگو می‌کردند و شما را از ملاقات چنین روزی بیم می‌دادند؟! آن‌ها می‌گویند: علیه خودمان گواهی می‌دهیم؛ و زندگی دنیا آن‌ها را فریب داد؛ و به زیان خود گواهی می‌دهند که کافر بودند».

آیات و نصوص دیگری وجود دارد که خداوند جن‌‌ها را مکلف ساخته است و با ایمان آوردن به بهشت وارد می‌شوند و اگر ایمان نیاورند به جهنم وارد می‌شوند.

تأثیر جن‌‌ها بر انسان واقعیت دارد. آن‌‌ها بر انسان تأثیر می‌گذارند یا در کالبد انسان وارد می‌شوند و فرد دچار بیهوشی می‌شود و احساس درد می‌کند و یا این که بر او تأثیر می‌گذارند و او را دچار ترس و وحشت می‌کنند. راه علاج آن نیز آیات قرآن می‌باشد. همچون خواندن آیه ۲۵۵ سوره‌ی بقره مشهور به آیة الکرسی، زیرا (هرکس آیة الکرسی را در شب بخواند. از جانب خداوند بر او نگهبانی مقرر می‌شود و شیطان تا صبح به او نزدیک نمی‌شود) [۴۷۹].

شیخ ابن عیثیمن - فتاوی العلاج بالقرآن والسنة - الرقی وما یتعلق بها، ص (۶۹-۶۷).

[۴۷۷] مسلم (۴۵۰) . [۴۷۸] پیامبر ج در حدیثی به عمر بن ابی سلمه فرمود: «یا غلام، سَمِّ الله ..». (ای کودک، نام خدا را یاد کن) بخاری (۵۳۷۶) مسلم (۲۰۲۲). [۴۷۹] بخاری (۲۳۱۱ – ۲۳۷۵) نقل روایت با معنی.