فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

فهرست کتاب

[۱۰۰] به کار بردن کلمه‌ی: (تصادفی یا اتفاقی این طور شد،) چیست؟

[۱۰۰] به کار بردن کلمه‌ی: (تصادفی یا اتفاقی این طور شد،) چیست؟

س: استاد محترم نظر شما درباره‌ی این گفتار که می‌گویند: تصادفی یا اتفاقی این طور شد، چیست؟

ج: به نظر من ایرادی ندارد و استفاده از این کلمه در عرف معمول است، فکر می‌کنم احادیثی با تعبیر [صادفنا] از رسول الله ج به اثبات رسده است [۱۸۸] البته هم اکنون حدیث مشخصی در این‌باره به ذهن من نمی‌رسد. مصادف شدن و به صورت تصادفی و اتفاقی رخ دادن چیزی برای انسان طبیعی است، چون انسان علم غیب نمی‌داند لذا بدون این که متوجه شود و یا مقدماتی داشته باشد، غیر منتظره و بطور اتفاقی با چیزی روبرو می‌شود، البته این مسئله به نسبت الله تعالی واقع نخواهد شد، چرا که هر چیز‌ی در علم الله تعالى معلوم و مشخص است و‌اندازه‌ی آن نزد او تعالی مشخص است و هرگز وجود اشیا برای او تعالی اتفاقی نخواهد بود. امّا به نسبت من و تو و دیگران وضعیت بدین صورت است که حوادث بدون تعیین وقت، آگاهی و پیش زمین‌های اتفاق می‌افتد؛ به چنین حوادثی می‌گویند: تصادفی و ایرادی هم ندارد؛ لیکن به نسبت الله تعالی، غیر ممکن و نارواست و امکان ندارد که چیزی برای پروردگار تصادفی و اتفاقی باشد؛ زیرا الله تعالى دارای علم کامل است.

شیخ ابن عثیمین (الفاظ و مفاهیم فی میزان‌الشریعة ص/۴۸)

[۱۸۸] در سنت جمله‌ی: «وافقنا رسول الله ج» آمده که به معنای«صادفنا» است بطور مثال به صحیح بخاری ش (۵۶۷،۳۱۳۶) و صحیح مسلم ش‌ (۶۴۱و۲.۵۲).