فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۵۹] حکم نماز استخاره و نماز حاجت

س: در مورد نماز حاجت و نماز استخاره زیاد شنیده‌ام، روش این دو نماز چگونه است؟ دعا‌های مسنونی که در این دو نماز ثابت است کدام‌اند؟

ج: روش نماز استخاره در حدیث شریف به روایت جابربن‌عبدالله س آمده است: «كَانَ رَسُولُ اللَّـهِ ج يُعَلِّمُنَا الاسْتِخَارَةَ فِي الأُمُورِ كُلِّهَا كَمَا يُعَلِّمُنَا السُّورَةَ مِنَ الْـقُرْآنِ، يَقُولُ: «إِذَا هَمَّ أَحَدُكُمْ بِالأَمْرِ، فَلْيَرْكَعْ رَكْعَتَيْنِ مِنْ غَيْرِ الْـفَرِيضَةِ، ثُمَّ ليَقُلِ: اللَّـهُمَّ إِنِّي أَسْتَخِيرُكَ بِعِلْمِكَ وَأَسْتَقْدِرُكَ بِقُدْرَتِكَ وَأَسْأَلُكَ مِنْ فَضْلِكَ الْـعَظِيمِ، فَإِنَّكَ تَقْدِرُ وَلا أَقْدِرُ وَتَعْلَمُ وَلا أَعْلَمُ، وَأَنْتَ عَلاَّمُ الْـغُيُوبِ. اللَّـهُمَّ إِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الأَمْرَ خَيْرٌ لِي فِي دِينِي وَمَعَاشِي وَعَاقِبَةِ أَمْرِي، أَوْ قَالَ: عَاجِلِ أَمْرِي وَآجِلِهِ، فَاقْدُرْهُ لِي وَيَسِّرْهُ لِي، ثُمَّ بَارِكْ لِي فِيهِ، وَإِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الأَمْرَ شَرٌّ لِي فِي دِينِي وَمَعَاشِي وَعَاقِبَةِ أَمْرِي، أَوْ قَالَ: فِي عَاجِلِ أَمْرِي وَآجِلِهِ، فَاصْرِفْهُ عَنِّي وَاصْرِفْنِي عَنْهُ، وَاقْدُرْ لِيَ الْـخَيْرَ حَيْثُ كَانَ، ثُمَّ أَرْضِنِي بِهِ». قَالَ: «وَيُسَمِّي حَاجَتَهُ» [۷۶۶]. «پیامبر ج در همه‌ی کارها، به ما استخاره می‌آموخت همانگونه که سور‌های از قرآن را به ما می‌آموخت، می‌فرمودند: «هرگاه یکی از شما بخواهد کاری را انجام دهد دو رکعت نماز بدون آن‌که آن‌را فرض بداند بخواند و سپس بگوید: الهی! به سبب علمت از تو درخواست خیر می‌کنم و به سبب قدرتت از تو طلب نیرو می‌کنم و از تو می‌خواهم که فضل عظیمت را شامل حال من کنی، چون تو، توانایی و من ناتوانم و تو می‌توانی و من نمی‌توانم و تو بسیار غیب می‌دانی. الهی! اگر می‌دانی که این کار برای دین، دنیا و عاقبت کارم- یا فرمود برای حال و آینده‌ام- خیر است آن‌را برای من مقدور کن و اگر می‌دانی که این کار برای دین، دنیا و انجام کارم- یا فرمود برای حال و آینده‌ام- بد است، آن‌را از من دور کن و مرا از آن منصرف ساز و خیر را هر جا که هست برایم مقدور فرما و مرا از آن خشنود نما» پیامبر ج فرمود: «سپس اسم حاجتش را بگوید».

پس از خواندن سوره‌ی فاتحه، سور‌های کامل یا پار‌های از یک سوره‌ را بخواند.

اما نماز حاجت: در مورد این نماز احادیث ضعیف و منکری وارد شده که براساس علم و تحقیقات ما قابلیت استدلال نداشته و صلاح نیست به چنین احادیثی عمل شود.

وبالله التوفیق، وصلی الله علی نبینا محمد وآله وصحبه وسلم

فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتاء (۸/۱۶۰)

[۷۶۶] بخاری (۷۳۹۰،۶۳۸۲،۱۱۶۲) و مسند احمد (۳/۳۴۳)و...