فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۱۳۷] حکم مرتکب گناه کبیره

س: حکم مرتکب گناه کبیره نزد اهل سنت چیست؟

ج: مرتکب گناه کبیره نزد اهل سنت فاسق یا ناقص الایمان است؛ چون مرتکب گناه کبیره می‌شود و بر آن اصرار می‌ورزد و آن را دست کم می‌گیرد، پس برای مرتکب گناه کبیره از عذاب الهی می‌ترسیم، بلکه برای او از نظر کفر و ارتداد هراس داریم، چون گناهان پیشاهنگ کفرند، گناهان در دل جای می‌گیرند و ایمان را ضعیف می‌کنند و انگیزه را برای ارتکاب امور حرام مانند زنا و مستی و موسیقی و تکبر و تجاوز بر مسلمین با کشتن و سرقت اموالشان و تهمت زدن به مسلمین و امثال آن، تقویت می‌کند. این گناهان را اگر کسی ادامه دهد حرکت قلب و جوارح به‌سوی طاعات ضعیف می‌شود، خواندن نماز، دادن صدقه و سایر عبادات برای فرد دشوار می‌شود. بدون تردید ارتکاب گناهان کبیره هشداری است برای دین گریزی و خروج از دین شاید منظور از اطلاق کلمه کفر بر بعضی از گناهان کبیره، یا نفی ایمان از مرتکبین آن همین است، چنانکه پیامبر ج می‌فرماید: «سِبَابُ الْـمُسْلِمِ فُسُوقٌ وَقِتَالُهُ كُفْرٌ» [۱۶۸۸]. «نا سزا گفتن به مسلمان فسق و جنگیدن با او کفر است».

پیامبر ج می‌فرماید: «لَا يَزْنِي الزَّانِي حِينَ يَزْنِي وَهُوَ مُؤْمِنٌ» [۱۶۸۹]. «زنا کار وقتی زنا می‌کند مؤمن نیست».

پس ما می‌گوئیم: او ناقص الایمان است، یا می‌گوئیم: او به خاطر تصدیق و ایمان داشتن به خدا و روز قیامت و کتاب‌‌ها و پیامبران، مؤمن است؛ اما به خاطر ارتکاب گناه فاسق می‌باشد. فرقه خوارج در این مورد سختگیری نموده‌اند، از این رو مرتکب گناه کبیره را کافر شمرده‌اند.

معتزله مرتکب گناه کبیره را از ایمان خارج نموده و در کفر داخل نکرده‌اند؛ اما نزد آن‌‌ها مرتکب گناه کبیره برای همیشه در دوزخ می‌ماند.

فرقه مرجئه، مرتکب گناه کبیره را کامل الایمان دانسته و گفته‌اند با وجود ایمان، ارتکاب گناه ضرری ندارد، همان طور که با کفر، اعمال نیک پاداشی ندارد، اما اهل سنت راه میانه را در پیش گرفته‌اند و مرتکب گناه کبیره را فاسق شمرده‌اند، و گفته‌اند: او در آخرت تحت مشیئت و خواست خداوند قرار دارد که او را ببخشد یا عذاب کند، و اگر به سبب گناه کبیر‌های که مرتکب شده به دوزخ برده شود قطعاً بعد از پاک شدن با شفاعت شفاعت کنندگان یا با رحمت خداوند مهربان از دوزخ بیرون می‌آید.

الشیخ ابن جبرین- فتاوی فی التوحید، اعداد: الحریقی، ص (۱۵، ۱۶).

[۱۶۸۸] البخاری (۴۸)، و مسلم (۶۴). [۱۶۸۹] البخاری (۶۷۷۲)، و مسلم (۵۷).