[۵۸] جواز قضای روزه از جانب میت
س: شخصی که قضای روزه‌ی چند روز بر او واجب بود، درگذشت، آیا می‌توان مطلقاً بجای او روزه گرفت و یا فقط روز‌های نذر را؟
ج: امام احمد / معتقد است که قضا مخصوص نذر است، و روزه‌ی فرض از جانب میت قضا آورده نمی‌شود لیکن باید بجای هر روز نصف صاع از ترکه‌ی میت، صدقه داده شود، امام احمد / از این حدیث استدلال نموده است: «لا يَصُومُ أَحَدٌ عَنْْ أَحَدٍ، ولا يُصَلِّي أَحَدٌ عَنْ أَحَدٍ» [۹۹۹].«هیچ کسی بجای کسی دیگر روزه نگیرد، و هیچ فردی بجای فردی دیگر نماز نخواند».
اکثر ائمه می‌گویند که بین روزه‌ی نذر و فرض تفاوتی نیست، و می‌توان هر دو را از جانب میت قضا آورد؛ زیرا عائشهل می‌گوید:رسول الله ج فرمودند: «مَنْ مَاتَ وعَلَيْهِ صِيَامٌ صَامَ عَنْهُ وَليُّهُ» [۱۰۰۰]. «هر‌کس مرد و روز‌های بر او واجب بود، ولی او بجایش روزه بگیرد».
اما حدیثی که امام احمد / از آن استدلال نموده بر زندگان حمل شده، و شخص زنده نمی‌تواند در عبادات کسی دیگر را وکیل خود کند، مگر در حالات استثنایی.
بنابراین:قول صحیح این است که قضای روزه از میت عام است هم شامل نذر می‌شود و هم شامل فرض.
ابن جبرین- فتاوی الصیام، جمع: راشد الزهرانی، ص (۱۲۴، ۱۲۵)
[۹۹۹] مؤطا امام مالک، موقوفاً عن ابن عمر ب ۱/۳۰۳ (۶۶۹) مصنف عبدالرزاق (۱۶۳۴۶) و ابن ابی شیبه فی مصنفه (۱۵۱۲۲) والبیهقی الکبری (۸۰۰۴) والنسائی موقوفاً عن ابن عباس ب فی «الکبری» (۲۹۱۸) و صحح اسناده الحافظ ابن حجر فی «التلخیص» (۲/۲۰۹). [۱۰۰۰] بخاری (۱۹۵۲)، مسلم (۱۱۴۷).