فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۶] فلسفه منع وصیت برای وارثان

س: چرا دین اسلام از وصیت کردن برای وارث منع نموده است؟

ج: دین اسلام از وصیت کردن برای وارث منع کرده است؛ زیرا این کار تعدی از حدود و قوانین الهی است؛ زیرا الله تعالی سهم هرکدام از وارثان را معین و مشخص نموده است؛ الله تعالی در این مورد فرموده است: ﴿تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِۚ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ١٣ وَمَن يَعۡصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُۥ يُدۡخِلۡهُ نَارًا خَٰلِدٗا فِيهَا وَلَهُۥ عَذَابٞ مُّهِينٞ١٤﴾ [النساء: ۱۳ – ۱۴]. «این‌ها مقررات الهی است، و هرکه از الله و رسولش اطاعت کند، او را داخل بهشت هایی می‌کند که از پای درختانش نهرها جاری است که در آن جاودانه‌اند و این همان کامیابی بزرگ است. و هر که از الله و رسول او را نافرمانی کند و از حدود او تجاوز نماید، وی را به آتشی درآورد که همواره در آن بماند و برای او عذاب خفّت باری خواهد بود».

در قالب یک مثال، این مسئله را توضیح می‌دهیم، چنانچه شخص دو وارث داشته باشد، یک دختر و یک خواهر تنی، میراث دختر بعنوان سهم الارث نصف ما ترک پدر است، باقیمانده میراث به عنوان عصبه به خواهر می‌رسد، چنانچه پدر برای دخترش یک سوم مالش را وصیت نماید. در مجموع دختر صاحب دو سهم خواهد شد و خواهر صاحب یک سوم، این کار به منزله تعدی و تجاوز از حدود و قوانینی است که الله تعالی نارل فرموده است.

به مثالی دیگر توجه کنید: پدر فوت می‌کند و فقط دوپسر از خود بر جای گذاشته است؛ میراث پدر بین آن دو به صورت مساوی تقسیم می‌شود چنانچه پدر برای یکی از آن دو یک سوم مالش را وصیت کند ؛ نتیجه این خواهد شد که یک پسر دو سوم مال را می‌برد و دیگری که برای او وصیت نشده است یک سوم را می‌برد، و این یعنی تجاوز و تعدی از قوانین و فرمآن‌‌های الهی که حرام است ؛ زیرا اگر وصیت برای وارث جایز باشد، مشخص نمودن سهم وارثان بی‌معنی خواهد شد. این تجویز، دست آویزی خواهد شد برای مردم، که قوانین میراث را بازیچه قرار می‌دادند و هرکس به هر میزان که بخواهد می‌تواند سهم یکی از وارثان را بیشتر نماید و هر‌کس را که بخواهد سهم میراث او را ناقص می‌نماید.

شیخ ابن عثیمین – فتاوی نور علی الدرب (۲/۵۵۸)