باب (۲۷): غزوۀ فتح مکه در ماه مبارک رمضان
۱۶۴۱- «عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ب: أَنَّ النَّبِيَّ ج خَرَجَ فِي رَمَضَانَ مِنَ الْمَدِينَةِ وَمَعَهُ عَشَرَةُ آلافٍ، وَذَلِكَ عَلَى رَأْسِ ثَمَانِ سِنِينَ وَنِصْفٍ مِنْ مَقْدَمِهِ الْمَدِينَةَ، فَسَارَ هُوَ وَمَنْ مَعَهُ مِنَ الْمُسْلِمِينَ إِلَى مَكَّةَ يَصُومُ وَيَصُومُونَ، حَتَّى بَلَغَ الْكَدِيدَ، وَهُوَ مَاءٌ بَيْنَ عُسْفَانَ وَقُدَيْدٍ أَفْطَرَ وَأَفْطَرُوا».(بخارى: ۴۲۷۶)
ترجمه: «ابن عباس بمی‌گوید: نبی اكرم جهنگامی كه هشت و نیم سال كامل از هجرت‌اش به مدینه گذشته بود، در ماه مبارک رمضان با ده هزار نفر از مدینه براه افتاد. و مسلمانانی كه همراه او بودند، بسوی مكه، حركت كردند در حالی كه همگی روزه داشتند تا اینكه به چشمه آبی كه در میان عُسفان و قُدَید واقع شده است و كدِید نام دارد، رسیدند. در آنجا رسول اكرم جروزه‌اش را خورد و مسلمانان نیز خوردند».
۱۶۴۲- «وَعَنْهُ س قَالَ: خَرَجَ النَّبِيُّ ج فِي رَمَضَانَ إِلَى حُنَيْنٍ وَالنَّاسُ مُخْتَلِفُونَ، فَصَائِمٌ وَمُفْطِرٌ، فَلَمَّا اسْتَوَى عَلَى رَاحِلَتِهِ دَعَا بِإِنَاءٍ مِنْ لَبَنٍ أَوْ مَاءٍ، فَوَضَعَهُ عَلَى رَاحَتِهِ أَوْ عَلَى رَاحِلَتِهِ، ثُمَّ نَظَرَ إِلَى النَّاسِ فَقَالَ الْمُفْطِرُونَ لِلصُّوَّامِ: أَفْطِرُوا ».(بخارى: ۴۲۷۷)
ترجمه: «ابن عباس بمی‌گوید: نبی اكرم جدر ماه مبارک رمضان بسوی حنین، بیرون رفت در حالی كه مردم با یكدیگر اختلاف داشتند. یعنی عده‌ای روزه داشتند و عده‌ای روزه نداشتند. هنگامی كه رسول الله جبر مركب‌اش سوار شد، ظرف شیر یا آبی خواست و آنرا بر كف دست یا روی سواری‌اش گذاشت و آنگاه بسوی مردم نگاه كرد. در نتیجه، كسانی كه روزه نداشتند به روزه داران گفتند: روزه تان را بخورید».