نفاس= خون زایمان
۱- تعریف آن:
نفاس، خونی است که بسبب و لادت و زائیدن از شرمگاه زن بیرون می‌آید. و لو اینکه بعد از سقط جنین نیز باشد.
۲- مدت خون نفاس:
برای نفاس حداقلی نیست، و ممکن است در یک لحظه جاری و بعد از آن قطع شود. هرگاه زنی بچه‌ای به دنیا آورد و بعد از زایمان بلافاصله خونش قطع‌گردد، یا اصلا بدون خونریزی زایمان صورت گیرد، و دوره‌ی نفاس وی بپایان رسد، آن زن مانند دیگر زنان که پاک هستند، باید نماز و روزه و دیگر تکالیف شرعی را انجام دهد. اما حداکثر مدت نفاس چهل روز است. چون ام سلمهلگفت: «زنان در زمان پیامبرص، بعد از ایمان چهل روز در دوره‌ی نفاس می‌نشستند». بجز نسائی پنج نفر از محدثین آن را روایت کرده‌اند. ترمذی بعد از این حدیث گفته است که: اهل علم از یاران پیامبرصو تابعین و دیگران اجماع کرده‌اند بر اینکه زنان بعد از زایمان تا چهل روز نماز نمی‌خوانند، مگر اینکه قبل از چهل روز، پاک شوند، که در آن صورت باید از همان روز طهارت و پاکی غسل کنند و نماز بخوانند. اگر زن بعد از چهل روز در خود، خون دید، اکثر اهل علم بر آنند که بعد از چهل روز، باید نماز خود را بخواند -و آن خون، خون نفاس نیست-.
آنچه که بر زنان درحا‌ل قاعدگی ماهیانه و مدت خونریزی بعد از زایمان حرام است.
تمام چیزهایی که برای جنب حرام است، برای زنان در حال قاعدگی و در مدت خونریزی بعد از زایمان نیز، حرام است. هر سه حالت، «جنب» و «قاعدگی» و «نفسا» را «حدث اکبر » می‌نامند.
علاوه بر آنچه که برای جنب حرام است، برای زنان در حال حیض و نفاس چیزهای زیر نیز، حرام است:
۱- روزه:
برای زنان در حال حیض و نفاس، حلال نیست که روزه بگیرند، اگر روزه گرفتند، آن روزه باطل و لغو است. بر آنان و اجب است که روزه روزهایی را، که بسبب حیض و نفاس نگرفته‌اند، قضا نمایند. لیکن قضای نمازهای فوتی در آن مدت، و اجب نیست. تا در مشقت نیفتند. زیرا نماز فراوان تکرار می‌گردد بخلاف روزه، که سالی یکماه است. چون ابوسعید خدری‌سگفته است که: پیامبرص، در روز عید قربان یا عید فطر به سوی نمازگاه بیرون می‌رفت، از کنار عده‌ای از زنان گذشت و فرمود: «یا معشر النساء تصدقن فإنی أیتكن أكثر أهل النار) فقلن: ولم یا رسول الله؟ قال: (تكترن اللعن وتكفرن العشیر. ما رأیت من ناقصات عقل ودین أذهب للب الرجل الحازم من إحداكن!) قلن: وما نقصان عقلنا ودیننا یا رسول الله؟ قال: (ألیس شهادة المرأة مثل نصف شهادة الرجل؟ قلن: بلى. قال (فذلك من نقضان عقلها، ألیس إذا حاضت لم تصل ولم تصم؟) قلن: بلى. قال. (فذلك نقصان دینها»«ای جماعت زنان، بسیار صدقه و بخشش کنید، زیرا بیشتر اهل دوزخ را، از شما دیدم، گفتند: چرا ای رسول خدا؟ فرمود: چون خیلی نفرین می‌کنید و نسبت به همدم و همنشین و همسر ناسپاس هستید. هیچ ناقص عقل و ناقص دینی را ندیده‌ام که بمانند شما از مردان خردمند، خرد برباید، گفتند: چرا عقل و دین ما ناقص است ای رسول خدا؟ فرمود: مگر شهادت زن نصف شهادت مرد نیست؟ گفتند: آری چنین است، فرمود: پس این مربوط به نقصان عقل زن است، مگر چنین نیست که زنان در حال حیض نماز نمی‌گزارند و روزه نمی‌گیرند، گفتند: آری چنین است، فرمود: اینهم مربوط به نقصان دین آنان است». مسلم و بخاری آن را روایت کرده‌اند. از معاذسروایت شده است که گفته است: «از عایشهلپرسیدم که چرا زن پس از قاعدگی روزه‌ها را قضا می‌نماید و لی نماز را قضا نمی‌کند؟ در جواب گفت: ما و قتیکه همراه پیامبر بودیم، بعادت ماهیانه دچار می‌شدیم، تنها به قضای روزه به ما امر می‌شد و دستور قضای نماز، به ما داده نمی‌شد». گروه محدثین آن را روایت کرده‌اند.
۲- مقاربت جنسی و جماع:
به نص قرآن و سنت نبوی و به اجماع مسلمین، نزدیکی جنسی با زن در حال حیض و نفاس، حرام است تا اینکه پاک شود. چون انسسگفته است: یهودیان و قتی که زن دچار قاعدگی و عادت ماهیانه می‌شد، با او غذا نمی‌خوردند و نزدیکی جنسی نیز نمی‌نمودند. یاران پیامبرصدر این باره از او سوال کردند که خداوند چنین به وی و حی فرمود: ﴿وَیَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡمَحِیضِۖ قُلۡ هُوَ أَذٗى فَٱعۡتَزِلُواْ ٱلنِّسَآءَ فِی ٱلۡمَحِیضِ وَلَا تَقۡرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ یَطۡهُرۡنَۖ فَإِذَا تَطَهَّرۡنَ فَأۡتُوهُنَّ مِنۡ حَیۡثُ أَمَرَكُمُ ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ یُحِبُّ ٱلتَّوَّٰبِینَ وَیُحِبُّ ٱلۡمُتَطَهِّرِینَ٢٢٢﴾[البقرة: ۲۲۲]. «ای محمد از تو در باره‌ی نزدیکی جنسی با زنان در زمان قاعدگی و عادت ماهانه، سوال می‌کنند، در جواب‌شان بگو: عادت ماهانه برای زنان ناراحتی و رنج است، پس در مدت حیض از نزدیکی به آنان خودداری کنید و بدانان نزدیکی نکنید تا اینکه پاک شوند، هرگاه پاک شدند، از راه طبیعی بدانان نزدیکی کنید، اگر کسی در زمان قاعدگی نزدیکی کرده است، توبه کند و اظهار پشیمانی نماید، زیرا بیگمان خداوند کثرت توبه و بازگشت بندگان خود را و طهارت و پاکی آنان از پلیدی‌ها و زشتی‌ها را دوست می‌دارد».پیامبرص، فرمود: «اصنعوا كل شئ إلا النكاح وفی لفظ (إلا الجماع»«در حال قاعدگی، با همسرانتان هر کاری بکنید، مگر جماع و نزدیکی جنسی». بجز بخاری گروه محدثین هم این حدیث را روایت کرده‌اند. نووی گفته است: «اگر مسلمانی معتقد باشد که نزدیکی با زن از راه طبیعی در حال قاعدگی حلال است، کافر و مرتد می‌گردد، اگر آن عمل را انجام داد بدون اینکه به حلال بودن آن معتقد باشد، خواه از روی فراموشی یا عدم علم، به حرمت آن یا عدم اطلاع از قاعده شدن زن باشد، در این صورت شخص گناهکار نیست و پرداخت تاوان و کفاره لازم نمی‌باشد. اگر با علم به حرمت و اطلاع از قاعده بودن زنش، از روی اختیار و بعمد، عمل نزدیکی جنسی را انجام داد، بیگمان گناه بزرگی را مرتکب شده است که توبه و پشیمانی از آن و اجب است. در اینکه آیا پرداخت کفاره و تاوان و اجب است یا خیر؟ دو قول هست: که صحیح‌تر آنست که بر او کفاره‌ای نیست». سپس نووی گفته است: صورت دوم آنست که بالاتر از ناف و پایین‌تر از زانو، با زنش در حال حیض تماس بدنی داشته باشد، در اینصورت به اجماع مسلمین: حلال است. صورت سوم آنست که مابین ناف و زانو، بغیر از پیش و پس با او تماس بدنی داشته باشد، بیشتر علماء برآنند که این عمل حرام است. لیکن نووی گفته است که: به نظر من حلال است و لی کراهت دارد زیرا که دلیل کراهت آن قویتر است. این بود خلاصه‌ی آنچه که نووی گفته است. دلیلی که او بدان اشاره کرده است: چیزی است که از زنان پیامبرصروایت شده است که:
«پیامبرصهرگاه می‌خواست با یکی از زنانش در حال قاعدگی معاشرت نماید چیزی بر شرمگاه او می‌انداخت». ابوداود این حدیث را روایت کرده است. حافظ گفته است که اسناد این حدیث قوی است. از مسروق بن الاجدع روایت شده که گفته است: «از عایشه پرسیدم: مرد چه چیزی را می‌تواند با زنش انجام دهد و قتی که او قاعده باشد؟ گفت: «هر چیزی بجز نزدیکی جنسی». بخاری این حدیث را در کتاب تاریخ خود روایت کرده است.