انتقال میت از جائی به جائی دیگر
بنا برای شافعیه نقل میت از شهری به شهری دیگر حرام است، مگر اینکه در نزدیک مکه یا مدینه یا بیت المقدس باشدکه درآن صورت انتقال آن بدین اماکن جایز است، چه این اماکن شرعاً دارای شرف و فضیلت میباشند. اگر کسی وصیت کرد که جسد او را بغیر از این اماکن متبرکه انتقال دهند، وصیت او تنفیذ و اجرا نمیگردد، زیرا احتمال داردکه جسد تغییرکند و دفن بتاخیر افتد. و بیرون آوردن جسد ازقبر هم حرام است، مگر اینکه دلیل موجه و غرض صحیحی درکار باشد. مانند اینکه بدون غسل دادن دفن شده باشد یا آن را رو به قبله دفن نکرده باشند یا اینکه قبر در مسیر سیل باشد یا مرطوب باشدکه در این صورت اشکال ندارد. درمنهاجگفته است نبش قبر بعد از تدفین برای انتقال به جائی دیگر بهر منظوری باشد حرام است، مگراینکه ضرورتی ایجابکند مانند اینکه بدون غسل یا درزمین و جامه غصبی یا رو به غیر قبله، دفن شده باشد یا مالی درآن افتاده باشد .
بنا برای مالکیه انتقال میت از محلی به محل دیگر، پیش از تدفین و بعد ازآن، اگرمصلحتی آن را ایجابکند، جایزاست مانند اینکه خوف غرق شدن آن، دربحر یا بیرون آوردن آن و سیله درندگان در بین باشد یا و ابستگان او بخواهندکه بدانان نزدیک باشد و او را زیارتکنند یا اینکه بخواهند درگورستان خانوادگی خویش دفنشکنند، یا اینکه بامید برکت و فیض و فضیلت، به جائی دیگر، انتقالش دهند و امثال آن که در این صورت انتقال جنازه جایز میباشد، مگر اینکه موجب هتک حرمت و متلاشی شدن جنازه و تغییر بوی آن و شکستن استخوانهایش گردد.
حنفیها میگویند نقل میت از شهری به شهری دیگر، مکروه میباشد و مستحب است که هرکس درگورستان محلی دفن شود، که در آنجا مرده است، و نقل آن پیش از دفن تا مسافت یک میل یا دو میل که مسافت معمولیگورستان میباشد اشکالی ندارد. و بعد از دفن نقل آن حرام است مگر اینکه عذری در میان باشد. اگر فرزند زنی بمیرد و آن زن بخواهد آن را به شهر خویش انتقال دهد و بیتابی کند، خواسته وی پذیرفته نمیشود. جنبلیها میگویند: مستحب است که شهید در محل شهادتش دفنگردد.
امام احمدگفته است به موجب حدیث جابر: «ادفنوا القتلى فی مصارعهم»«کشتگان را در همان محلکهکشته شدهاند دفن کنید». ابن ماجه روایت کرده است که «پیامبرصدستور داد که،کشتگان جنگ احد را در محل شهادتشان دفنکنید». اما غیرشهدا را نباید ازشهری به شهری دیگر نقلکرد مگراینکه دلیل موجهی دربین باشد. مذهب اوزاعی و ابن المنذر نیز چنین است. عبدالله ابن ملیکه گفته است:
عبدالرحمن فرزند حضرت ابوبکر درمیان سپاه اسلام به شهادت رسیده بود و او را به مکه حملکردند و آنجا دفنگردید. چون عایشه به مکه آمد به سرقبراو رفت و گفت: به خدای سوگند اگر به هنگام مرگت آنجا میبودم همانجا دفن میشدی و اگر آنجا در سر قبرت حاضر میبودم دیگر به زیارتت نمیآمدم، زیرا دفن میت در محلی که میمیرد آسانتر است و تغییری در جنازه هم پیش نمیآید، و لی اگر دلیاب موجه و فایدهای درست در نقل آن باشد، اشکال ندارد.
امام احمدگفت: من در نقل میت از شهری به شهری دیگراشکالی نمیبینم. در این باره اززهری سئوال شد. اوگفت: سعد بن ابی و قاص و سعید بن زید را ازعقیق به مدینه حملکردند.