تادیب همسر بوقت نافرمانی «نشوز»
خداوند میفرماید: ﴿...وَاللَّاتِی تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَیْهِنَّ سَبِیلًا...﴾[النساء: ۳۴]. «زنانی را که خوف نافرمانی و نشوزآنان را دارید، نخست نصیحتکنید و اندرز نمائید تا اصلاح گردند سپس با آنان همخوابگی نکنید تا اصلاح شوند، اگرآنهم موثرنشد آنان را بزنید -بدون اینکه بدانان زیان برسانید - اگر با هریک از این شیوههای تادیب، ادب شدند و از شما اطاعت و فرمانبرداریکردند بر آنان بهانهجوئی مکنید و بنیکی معاشرت و رفتار نمائید و در پی آزار آنان مباشید».
نشوز زن یعنی نافرمانی از شوهر یا خودداری از همخوابگی و همبستری یا بیرون رفتن ازمنزل بدون اجازه شوهر.
پند و نصیحت دادن زن باید بگونهای باشدکه خدا را بیاد اوآورد و او را از عذاب خداوند ترسانید و اطاعت ازشوهرو و ظایف و تکالیف او را در قبال شوهر که بر وی و اجب است بیادش آورد و بوی تذکر دهد چنانچه این و ظایف را انجام ندهد در پیشگاه خداگناهکار میگردد و اینکارها موجب میگرددکه شوهر نیزبوظایف خویش عمل نکند و نفقه و خوراک و پوشاک اورا قطعکند.
مراد ازترک رختخواب آنست که با وی نخوابد و همخوابگی نکند و اما با وی ترک سخنگفتن بیش از سه روز جایز نیست. چون ابوهریرهگوید: پیامبرصگفت: «لا یحل لمسلم أن یهجر أخاه فوق ثلاثة أیام» «برای هیچ مومن و مسلمانی روا نیست که با مومن و مسلمانی دیگر بیش از سه روز ترک سخنکند».
درابتدای نشوزو نافرمانی نباید زن راکتک زد، چون معنی آیه چنین است: اگر پند موثرنشد و نافرمانی ادامه داشت با آنان ترک همخوابگیکنید و اگرآن هم موثر نشد و پند و ترک و همخوابگی او را براه راست نیاورد، شوهر میتواند بر این نافرمانی او راکتک بزند... پیامبرصمیفرماید: «إن لكم علیهن ألا یوطئن فرشكم أحدا تكرهونه.فإن فعلن فاضربوهن ضربا غیر مبرح» «براستی حق شما است بر زنازبان که بدون اجازه شما کسانی را که از آنان خوشتان نمیآید، بخانه شما راه ندهندو نگذارند اینگونه اشخاص به خانه شما پا بگذارند، اگر چنینکردند آنان را بزنید بگونهای که آسیب و زیان نبینند شاید متنبهگردند و پیوند زناشوئی گسسته نشود». شوهرنباید چهره یا اندامهای خطرناک زن را بزند، چون مقصود تادیب و تنبیه است نه اتلاف و زیان و ی.
ابوداود از حکیم بن معاویه قشیری و او از پدرش روایت کرده است که گفت: گفتم ای رسول خدا حق همسر ما بر ما چیست؟ اوگفت: «أن تطعمها إذا طعمت، وتكسوها إذا اكتسیت، ولا تضرب الوجه ولا تقبح، ولا تهجر إلا فی البیت» «حق زن بر شما آنست که هرگاه خود خوراک خوردی به وی نیزبدهی و هرگاه خود لباس پوشیدی به وی نیزلباس بپوشانی -برای اونیزلباس بخری- و برچهره اونزنی و او را زشت ننمائی و به وی زشت نگوئی و او را ترک نکنی مگردرخانه خود یعنی دربیرون منزل نباید با او ترک سخن یا ترک همخوابگی کنی».