فقه السنه

فهرست کتاب

اگر جماعتی یک نفر را بکشد همه آنان قصاص می‌شوند

اگر جماعتی یک نفر را بکشد همه آنان قصاص می‌شوند

هرگاه جماعتی در قتل یک نفر با هم شریک باشند، همه آنان در برابر اوکشته می‌شوند، خواه تعدادشان فراوان باشد یا اندک‌. اگرچه همه آنان مباشرت قتل را نکرده باشند. چون امام مالک در «‌الموطاء‌« روایت ‌کرده است که «‌گروهی پنج نفر، یا هفت نفر مردی را ترورکرده بودند و با حیله و نیرنگ او را بقتل رسانده بودند، عمر بن خطاب همه آنان را در برابر اوکشت و گفت‌: اگرهمه مردم صنعاء در قتل او با هم همکاری‌کرده بودند همه آنان را بجای او می‌کشتم‌»‌.

علمای شافعیه و حنابله شرط کرده‌اندکه شرکت آنان باید بگونه‌ای باشد که عمل هریک به تنهائی موجب قتل باشد و اگر بگونه‌ای نباشدکه عمل هریک مستقلا موجب قتل باشد درآنصورت قصاص نیست‌.

مالک‌ گفته است‌: «بنظر ما درقتل عمد اگر چند نفر آزاد، یک نفر آزاده را بکشند، همه‌شان‌کشته می‌شوند و همچنین اگرچند زن یک زن را بکشند یا چند بنده یک بنده بکشند همه‌شان‌کشته می‌شوند»‌. صاحب «مسوی» ‌گوید: عمل اکثر اهل علم بر این است که اگرجماعتی درقتل یک نفرشرکت داشتند و بر آن جمع شده بودند همه‌شان‌کشته می‌شوند و قصاص درباره همه اجرا می‌شود. و بنظر این فقیهان مصلحت در این است‌، چون قصاص برای حفظ نفس است و اگرجماعتی را برای یک نفر نکشند هرکس خواست‌کسی را بکشد، از گروه دیگر کمک می‌گیرد تا قصاص درباره او اجراء نگردد، و آنوقت فلسفه مشروعیت قصاص از بین می‌رود که حفظ حیات انفس است‌.

ابن اربیر و زهری و داود و ظاهریه گفته‌اند: چون خداوند گفته است‌: ﴿ٱلنَّفۡسَ بِٱلنَّفۡسِ. جماعتی را برای یک نفر نبایدکشت‌.