قصاص در جراحات عمدی
زمانی در جراحات و زخم‌های عمدی قصاص صورت می‌گیرد، که این عمل ممکن باشد، بگونه‌ای که بتوان جراحت و زخمی مساوی با جراحت مجنی علیه و شخصی مورد تجاوز، انجام داد، بدون کم و زیاد. اگرمساوات و مماثله بدون تجاوز از مقدار لازم، یا بدون احتمال خطر یا بدون زیان رساندن اضافی، ممکن نباشد قصاص و اجب نیست بلکه دیه و خونبها و اجب می‌شود. چون پیامبرصدر مورد زخم سر و ضربه مغزی و ترک خوردن استخوان و زخم عمیق و شکستن استخوان، قصاص را برداشته و هر جراحتی که موجب تلف شود، نیز همین حکم را دارد مانند شکستن استخوان‌گردن و ستون فقرات و ران و امثال آن‌ها.
و زخم‌هایی که در صورت و سر ،واقع شوند، قصاص ندارند مگر زخمی که در سر باشد و استخوان را پدیدار کرده و از روی عمد باشد، که آ ن قصاص دارد.
و در فصل «دیات» از همه زخم‌ها سخن خواهیم‌گفت. و درباره زبان و شکستن استخوان بغیر از دندان قصاص نیست چون نمی‌توان بدون ظلم و تجاوز از حد، قصاص را انجام داد.
هرکس مردی را زخمی‌کرد بدینگونه که استخوانش ترک برداشت و بهبودی یافت، یا دست‌کسی را از نصف بازو قطع‌کرد، بروی قصاص نیست و حق نداردکه دست او را از آن محل قطع‌کند و لی می‌تواند دست او را از مچ ببرد و برای بقیه شکسته حکومت بگیرد یعنی در برابر نیمه دیگر بازو تاوانی بگیردکه حاکم تعیین می‌کند اگر کسی استخوان مردی را شکست، غیر از دندان، مانند دنده یا دستی را قطع‌کرد که فلج بود، یا پائی برید که انگشت نداشت، یا زبانی را بریدکه لال بود، یا چشمی را در آورد، که کور بود، یا انگشتی را بریدکه زاید بود، درهمه این‌ها قصاص نیست بلکه باید تاوان و دیه‌ای را بگیردکه حاکم عادل تعیین می‌کند یعنی شخص مجروح دیه‌ای را می‌گیردکه حاکم عادل تعیین می‌کند.