فقه السنه

فهرست کتاب

اقسام عصبه

اقسام عصبه

عصبه بدو قسم‌، عصبه نسبی و عصبه سببی تقسیم می‌شوند.

عصبه نسبی ‌به سه دسته تقسیم می‌شود:

۱- عصبه بنفس یا عصبه بالذات‌: عصبه بالذات هر مذکری که درنسبت وی به میت مونثی داخل نشود یعنی خویشاوندان ذکوری است که از طرف پدر منتسب بمیت برده و عاقله از هم باشند که چهار دسته هستند:

۱- ‌بنوت که جزء میت نامیده می‌شود مانند پسر، و پسران پسر و امثال آن‌ها.

۲- ابوت که اصل میت نامیده می‌شود.

۳- ‌اخوت که جزء پدر میت نامیده می‌شود.

۴- عمومت که جزء جد نامیده می‌شود.

۲- عصبه بسبب غیر: عصبه بالغیر مونثی است که اگرتنها باشد سهم مقررش نصف ترکه و اگردونفریا بیشترباشند سهم مقررشان دوسوم می‌باشد، هرگاه با این مونث‌ یا با آن‌ها برادری باشد، همه آن‌ها عصبه می‌شوند بسبب این برادر و بعبارت دیگر عصبه بالغیر عبارت است از دختر یا خواهری است که اساساً ذی فرض و دارای سهم معین بوده و لی در اثر اجتماع با افراد مخصوصی از عصبه بالذات حالت ذی‌فرضی را از دست داده است مشمول حکم «للذكر مثل حظ الانثیین» می‌گردد و آنان چهار قسمند:

۱- ‌دختر یا دختران میت

۲- دختر یا دختران پسر میت

۳- ‌خواهر یا خواهران شقیقه و ابوینی میت

۴- ‌خواهر یا خواهران پدری میت که هریک از این چهار قسم اگر با برادر خود باشند برادر آن‌ها را بصورت عصبه درخواهد آورد و ارث میان آن‌ها بصورت للذ‌کر مثل حظ الانثین» تقسیم می‌شود .

۳- عصبه مع الغیر: عصبه مع الغیر عبارت است ازهرمونثی که برای عاصبه شدنش نیاز به مونث دیگری دارد بعبارت دیگر عبارت است از خواهر پدری و مادری یا خواهر پدری که با دختر یا دختر پسر جمع شود. عصبه مع الغیر تنها در دو مونث منحصرمی‌شود از جمله‌:

۱- خواهر ابوینی یا خواهران ابوینی با دختر متوفی یا دختر پسر او

۲- خواهر پدری یا خواهران پدری با دختر میت یا دختر پسر میت که این خواهران عصبه مع‌الغیر، باقیمانده ترکه بعد از سهام معین و مفروض را می‌برند. یعنی اگر چیزی باقی ماند بدانان می‌رسد.