دیه زخم سر و صورت = شجاج
زخمی که در سر و صورت پیش آید، شجاج نامیده می‌شودکه درکتب فقهی به ده نوع تقسیم شده است که از این ده قسم تنها زخم موضحه عمدی قصاص دارد. بدین جهت این نه قسم دیگرقصاص ندارند زیرا مماثله و مساوات درمکافات و تاوان آن‌ها ممکن نیست. اقسام شجاج و زخم‌های سر و صورت بشرح زیرمی‌باشند:
۱) خارصه: پارگی اندک پوست.
۲) باضعه: زخمی که علاوه بر پارگی پوست‌گوشت نیز شکاف برداشته است.
۳) دامیه یا دامغه: زخمی که خون از آن می‌چکد و خون از آن می‌ریزد.
۴) المتلاحمه: زخمی که شکاف‌گوشت آن عمق داشته باشد.
۵) السمحاق: زخمی که تنها پرده نازکی مانده است که به استخوان برسد.
۶) موضحه: زخمی که شکاف آن بگونه‌ای است که استخوان پیدا شده است و نمایان است.
۷) هاشمه: زخمی که بگونه‌ای باشدکه استخوان شکسته و خرد شده باشد.
۸) المنقله: زخمی که بگونه‌ای باشدکه استخوان پیدا و نمایان و شکسته و خرد شده و استخوان‌هایی از آن جابجا شده است.
۹) مامومه یا آمه: زخمی که بقدری عمیق است که از استخوان‌گذشته و به پوشش نازک مغز رسیده است.
۱۰) الجائغه: زخمی که به داخل سر نفوذ کرده است.
برای هریک از این زخم‌ها بغیر از موضحه -شماره شش- حاکم شرع مقدار و میزان بهای پرداختی تاوان را تعیین می‌کند و برخی‌گفته‌اند مزد طبیب و هزینه معالجه باید پرداخت شود. و لی زخم موضحه اگر عمدی باشد قصاص دارد و اگر خطاء باشد نصف یک دهم دیه دارد، خواه زخم زیاد باشد یا اندک که پنج شتر می‌شود.
این مطلب از پیامبرصثابت شده است که در نامه‌اش به عمرو بن حزم از آن سخن رانده است. اگر زخم‌های موضحه متفرقه و پراکنده و متعدد باشند، برای هریک، پنج شتر و اجب است. و دیه زخم موضحه در غیرسر و صورت بستگی به نظر حاکم شرع دارد.
برای زخم هاشمه -یک دهم دیه که ده شتر است میباشد. و این مطلب از زید بن ثابت روایت شده است و مخالفی درمیان اصحاب ندارد. و برای زخم منقله یک دهم و نصف یک دهم یعنی پانزده شتراست. و برای زخم مامومه یک سوم دیه است باجماع علما. و برای زخم جائغه نیز باجماع یک سوم دیه است اگر زخم مامومه و جائغه‌کاملا بداخل سر نفوذکردند، هردو جائغه هستند و دو سوم دیه کامل و اجب می‌شود.