شرایط قصاص در اندامها
برای قصاص در اندامها سه شرط لازم است:
۱- ایمن بودن ازحیف و ظلم و تجاوز در قصاص، بدینمعنی که قطع از مفصل یا از جائی صورتگرفته باشد، که حد مشخصی دارد، همانگونه که بدانها اشاره شد. پس اگر کسی استخوانی غیرازدندان را شکست، یا بداخل آن ضربهای زد، قصاص ندارد و همچنین اگر بعضی از بازو را شکست. چون در اینگونه موارد احتمال دارد که حیف و ظلم پیش آید و مماثله و مساوات انجام نگیرد، لذا ایمن نیستندکه انجام قصاص به حیف و میل منتهی نشود، پس قصاص صورت نمیگیرد.
۲- باید هردو اندام درنام و محل مثل هم باشند. پس دست راست بجای دست چپ و برعکس قطع نمیشود و یا هیچ انگشتی بجای انگشت دیگری قطع نمیشود چون اسماء مساوی نیستند و بجای اندام زاید، اندام اصلی نیز قصاص نمیشود، اگرچه با توافق طرفین هم باشد. چون در محل و منفعت با هم مساوی نیستد، بلکه اندام باید در برابر اندام زایدی مثل خود، از نظر محل و خلقت، و اقع شود.
۳- دو طرف جانی و مجنی علیه، باید از نظرصحت و کمال مساوی باشند پس یک اندام سالم بجای یک اندام فلجگرفته نمیشود و دستی که دارای انگشتانکامل است، بجای دستی که انگشتان ناقص دارد قطع نمیشود و لی عکس آن صحیح است یعنی یک دست فلج را میتوان در برابر یک دست صحیح قطع کرد.