سقوط قصاص
بعد از اینکه قصاص و اجب شد با یکی از اسباب زیر ساقط میگردد:
۱- همه اولیاء مقتول یا یکی ازآنان قاتل را عفوکنند بشرط اینکه عفوکننده عاقل و اهل تمیز باشد، چون عفو از جمله تصرفاتی استکهکودک و دیوانه مالک آن نیستند -هرگاه اولیاءگذشتکردند حاکم حق ندارد دخالتکند و مانع عفو شود، همانگونه که اگر اولیاء طالب قصاص باشند حاکم حق ندارد مستقلا گذشت کند.
۲- هرگاه جانی و قاتل فوتکرد یا اندامی که به و سیله آن جنایت را انجام داده بود نابود شد، قصاص ساقط میشود چون قصاص ممکن نیست پس دیه و خونبها و اجب میشودکه از ماترک او به اولیاء مقتول پرداختگردد و این مذهب حنابله و یکی از اقوال شافعی است.
مالک و حنفیه گفتهاند: «دیه و خونبها و اجب نمیگردد چون حقوق اولیاء بر رقبه و گردن قاتل است و او نیز فوتکرده است و آنان هیچگونه حقی بر و رثه قاتل ندارند در ملکی که از مقتول بدانان رسیده است».
دلیلگروه اول آنست که حقوق اولیای مقتول منوط و متعلق است بشخص قاتل یا بذمه او و آنان مخیرند که کدام را برگزینند و هرگاه یکی از آن دو تا ازبین رفت دیگری و اجب میشود.
۳- هرگاه بین جانی و مجنی علیه یا اولیای او صلح برقرار شد، قصاص ساقط میشود.