حقوق متعلق به ترکه و مرده ریگ
حقوقی که به اموال متروکه متوفی تعلق میگیرد چهار نوع است، که در یک درجه نیستند بلکه بعضی از آنها از بعضی دیگر قویترند و برآنها مقدم میگردند و اول آنها را بترتیب ازترکه میت خارج میسازند بشرح زیر:
۱- حق اولیه به ترکه میت تعلق میگیرد هزینه تکفین و تدفین و تجهیز و بخاک سپاری شخص متوفی است بر آن ترتیب که در مبحث جنائز گذشت.
۲- حق دوم قضاء و پرداخت دیون متوفی است که ابن حزم و شافعی برآنند که دیون الهی بر دیون غیر الهی و دیون مردم، مقدم هستند مانند زکات و کفارات و علمای حنفی برآنند که با مرگ متوفی، دیون الهی ساقط میگردد، پس بر و رثه لازم نیست که آنها را بپردازند، مگر اینکه داوطلبانه و بصورت تبرع و خیریه بدان اقدام کنند یا میت خود بادای آنها و صیتکرده باشد. اگر میت خود بادای دیون الهی وصیت کرده باشد حکم وصیت برای بیگانه را پیدا میکند که و ارث یا و صی او آن را از ثلث باقیمانده بعد از تجهیز و تکفین و تدفین و ادای دیون مردم پرداخت میکند. این پرداخت از ثلث، در و قتی است که متوفی و ارثی داشته باشد و اگر متوفی و ارث نداشته باشد، ازهمه دارائی او این مخارج و هزینهها و دیون پرداخت میشود، علمای حنابله بین دیون الهی و دیون عباد فرق نمیگذارند و باتفاق دیون عینی را که بعین مال تعلق دارد، بر دیون مطلق مقدم میدارند.
۳- حق سوم تنفیذ و اجرای وصیت او است از ثلث باقیمانده بعد از ادای دیون او.
۴- حق چهارم تقسیم باقیمانده اموال متروکه متوفی است میان و رثه او.