فقه السنه

فهرست کتاب

۴- خیار التدلیس در بیع = خیار بسبب عیبی که فروشنده پنهان‌کرده است

۴- خیار التدلیس در بیع = خیار بسبب عیبی که فروشنده پنهان‌کرده است

هرگاه فروشنده تدلیس‌کند یعنی عیب‌کالای خود را پنهان‌کند و بسبب‌ کتمان کردن عیب‌کالابهای آن را موقتاً بالاببرد این عمل او حرام است و مشتری تا سه روز حق خیار داردکه در طی این سه روز کالا را بفروشنده برگرداند. و بعضی‌گفته‌اند خیار فوری است‌، همینکه فهمید اگرکالا را برنگرداند، دیگر خیارش ساقط می‌شود.

حرمت آن بدان سبب است‌، که مرتکب غش و نیرنگ و فریب شده است و پیامبرصگفت‌: «من غشنا فلیس منا». و اما ثبوت خیار رد و برگرداندن کالا به فروشنده‌، برای اینست که بروایت ابوهریره پیامبرصگفت‌: «لا تصروا الابل والغنم فمن ابتاعها فهو بخیر النظرین بعد أن یحلبها، إن شاء أمسك وإن شاء ردها وصاعا من تمر» «کاری نکنید که چند روز شتر یا گوسفند را ندوشید تا نشان دهیدکه پستان بزرگ و پرشیری دارد و علاقه و رغبت خریدار را جلب‌کند، هرکس چنین حیوانی را خرید او اختیار دارد، بعد ازدوشیدن که آن را نگه دارد یا آن را برگرداند. همراه با یک صاع = ٢٩٤٩ گرم - خرما یا قوت غالب‌، بجای شیری که از آن استفاده ‌کرده است‌، مشروط بر آنکه زاید بر هزینه نگه ‌داریش باشد». بروایت بخاری و مسلم ابن عبدوالبر گفت‌:"‌این حدیث اصل و دلیل نهی از غش و فریب و نیرنگ در داد و ستد است و همچنین دلیل است بر اینکه‌ ‌تدلیس و کتمان کاری یا ظاهر سازی اصل صیغه عقد بیع را فاسد نمی‌کند و دلیل است براینکه مدت خیار سه روز است و دلیل است براینکه تصریه = بستن یا ندوشیدن پستان حیوان بمنظور فریب مشتری حرام است و موجب ثبوت حق خیار برای مشتری می‌گردد"‌. و هر چیزی که تدلیس بحساب آید همین حکم را دارد.

اگر این تدلیس بدون قصد فروشنده از او سرزده باشد، حرم منتفی می‌گردد و لی برای جلوگیری ازضرر حق خیار برای مشتری ثابت می‌شود.