عمری =هبه و بخشش مادام العمر
عمری نوعی است ازهبه و بخشش بدینمعنی‌که‌کسی چیزی را بکسی می‌بخشد، تا زمانی که او زنده است و هروقت اومرد، آن چیزمجدداً مال و اهب و بخشنده باشد و بملک او برگردد. و با لفظ: «أعمرتك هذا الشئ أو هذه الدار»«این چیز یا این خانه را تا عمر داری و تا زنده هستی بتو دادم»، یعنی درمدت عمر از آن تو باشد.
و یا با عباراتی مانند آن، این هبه را انجام دهد.گوینده را «معمر» و شخص مقابل او را «معمر» می‌نامند.
پیامبرصاندیشه و فکر استرداد مال بخشیده شده بعد ازوفات معمر و کسی که بوی داده شده؛ باطل اعلام‌کرده است بلکه در «عمری» ملک یمین دائمی را برای «معمر» اثبات کرده است تا زمانی که زنده باشد، سپس بعد از مرگش بورثه‌اش می‌رسد اگرورثه داشته باشد، و اگرورثه نداشته باشد از آن بیت‌المال است و هرگز بملکیت و اهب و «معمر» برنمی‌گردد. بروایت از عروه پیامبرصگفت:
۱- «من أعمر عمرى فهی له ولعقبه یرثها من یرثه من عقبه من بعده».«بهرکس چیزی مادام العمر بخشیده شد، آن چیز از آن او و فررندانش میباشد، پس از مرگش بوارثان او از فررندانش می‌رسد».
۲- بروایت از ابوهریره و اخراج بخاری و مسلم و ابوداود و نسائی پیامبرصگفت: «العمرى جائزة»«بخشش و هبه مادام العمر جایز است».
۳- بروایت ابوسلمه از جابر پیامبرصمی‌گفت: «العمرى لمن وهبت له»«هبه و بخشیده شده مادام العمر، از آن‌کسی است که بوی بخشیده شده است». بخاری و مسلم و ابوداود و نسائی آن را ذکرکرده‌اند.
۴- باز هم بروایت از او آمده است: «أیما رجل أعمر عمرى له ولعقبه فإنها للذی یعطاها لا ترجع للذی أعطاها لأنه أعطى عطاء وقعت فیه المواریث»«بهرکس هبه و عطای مادام العمر داده شد، این عطاء و هبه مال او و فرزندان او است چون «عمری» مال‌کسی است که بوی داده شده است، دیگر به عطا کننده برنمی‌گردد چون او عطائی داده است که ارث بدان تعلق‌گرفته و ارث و مواریث در آن و اقع شده است». مسلم و ابوداود و ترمذی و نسائی و ابن ماجه آن را ذکر کرده‌اند.
۵- بروایت ابوداود از طارق مکی آمده است که جابر بن عبدالله گفت. زنی از انصار، فرزندش باغی ازنخلستان خود را بوی داده بود، آن زن مرد پسرش گفت: من این نخلستان را تا زمانی بوی داده بودم، که زنده باشد. او برادرانی داشت پیامبرصدرباره او حکم‌کرد و گفت: «هی لها حیاتها وموتها»«این نخلستان از آن زن است، چه درطول حیات و چه پس ازمرگ او یعنی چون مرد جزو ماترک او است». آن مرد گفت: از آن باغ به وی صدقه می‌دادم، پیامبرصگفت: «ذاك أبعد لك»«آن از شما دورتر است». رای علمای حنفی و شافعی و احمد چنین است. اما مالک‌گفت: «العمری» تملیک منفعت است، نه رقبه و اصل آن. هرکس مالی را «عمری» قرار داد و گفت: تا زنده هستی از آن تو باشد، تا زمانی که عمر دارد از آن او است و پس از مرگ او ارث،برده نمی‌شود و جزو ماترک او نیست اگر گفت: از آن تو و فرزندانت باشد جزو میراث و ماترک او می‌شود. لیکن حدیث بر علیه نظریه او است.