میزان ذکر کثیر چیست؟
خداوند دستور داده است که فراوان از او یاد شود و او خردمندان و هوشمندانی را که از تامل و دقت در آیات او بهره می‌برند چنین توصیف کرده است: ﴿ٱلَّذِینَ یَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ قِیَٰمٗا وَقُعُودٗا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمۡ﴾[آل عمران: ۱۹۱]. «کسانی که خداوند را در همه احوال، ایستاده و نشسته و بر پهلو خوابیده یاد و ذکر می‌کنند».و ﴿وَٱلذَّٰكِرِینَ ٱللَّهَ كَثِیرٗا وَٱلذَّٰكِرَٰتِ أَعَدَّ ٱللَّهُ لَهُم مَّغۡفِرَةٗ وَأَجۡرًا عَظِیمٗا٣٥﴾[الأحزاب: ۳۵]. «خداوند برای مردان و زنانی که فراران ذکر خدا کنند، آمرزش و پاداشی بزرگ آماده ساخته است».
مجاهد گفته است میزان و حد ذکر کثیر آنست که انسان در حال ایستادن و نشستن و بر پهلو خوابیدن بذکر خدا مشغول باشد. از ابن الصلاح سئوال شدکه چه قدر باید ذکر خداکرد، تا مشمول آیه فوق شد؟.
او گفت: انسان و قتی مشمول آن می‌شود که بر اذکار ماثور و ثابت از پیامبرصدر بامدادان و شامگاهان و در همه احوال در شب و روز مواظبت و ادامه داشته باشد و علی بن ابی طلحه از ابن عباس، در تفسیر این آیه روایت‌کرده است، که خداوند هیچ عبادتی را بربندگان خویش فرض نکرده است مگراینکه برای آن حد و میزانی معلوم‌کرده و پوزش اشخاص معذوررا هم نسبت به آن پذیرفته است جز ذکر و یاد اوکه برای آن حد و میزانی معین نکرده و کسی را نسبت بدان معذور نمی‌شمارد مگر اینکه از او ساخته نباشد بنابراین ذکر خداکنید در حال ایستادن و نشستن و بر پهلو خوابیدن در شب و روز، در خشکی و دریا، درسفر و حضر، در حال فقر و غنا، در حال بیماری و تندرستی در نهانی و آشکاری و در همه احوال.