فقه السنه

۱۱- اذان در اول و قت و قبل از آن

اذان‌، در اول و قت است نه قبل از آن و نه بعد از آن‌، مگر اذان صبح که شرعا جایز است قبل از و قت گفته شود. و قتی که تشخیص اذان اول از اذان دوم آسان باشد و اشتباه پیش نیاید. زیرا عبدالله بن عمربگفته است‌ که‌: پیامبرصفرمود: «إن بلالا یؤذن بلیل، فكلوا واشربوا حتى یؤذن ابن أم مكتوم». «بی‌گمان بانگ بلال در شب است‌، پس بخورید و بیاشامید تا اینکه ابن ام مکتوم بانگ می‌گوید (‌آنوقت روز است‌، از خوردن و آشامیدن بس کنید)». این حدیث بین محدثین متفق علیه است.

فلسفه اینکه جایز است‌ که اذان سپیده‌دم قبل از زوفت ‌گفته شود اینست ‌که‌: در حدیثی که احمد و دیگران از ابن مسعود روایت کرده‌اند، آمده است‌: پیامبرصفرمود: «لا یمنعن أحدكم أذان بلال من سحوره، فإنه یؤذن، أو قال: ینادی، لیرجع قائمكم وینبه نائمكم»«بانگ بلال (‌در ماه رمضان‌) شما را از خوردن سحری منع نکند، زیرا او بانگ می‌گوید تا شب بیداران را برگرداند (‌بخود آیند) و خفتگان را بیدار سازد». البته بلال هم همان‌ کلمات اذان را می‌گفت نه غیر از آن‌. طحاوی و نسائی روایت‌کرده‌اند که‌: فاصله بین اذان بلال و اذان ابن ام مکتوم آنقدر بوده که یکی پایین می‌آمد و دیگری بالا می‌رفت.