دیه منافع اعضاء و اندامها
هرگاه انسانی، انسان دیگری را مورد ضرب و اصابت قرار داد و عقل او از میان رفت و دیوانه شد، دیهکامل او و اجب میشود، چون به و سیله عقل، انسان از دیگر حیوانات جدا میشود و بوسیله عقل بر دیگر حیوانات امتیاز پیدا میکند. و همچنین اگر هر حواسی از حواس او از میان رفت دیهکامل و اجب میشود مانند شنوائی یا بینائی یا بویائی یا چشائی یا سخنگفتن با تمام حروف، چون آراستگی و زیبائی هر یک از این حواس بواسطه همین فایده و منافع آنها است پس و قتی این منافع نباشد دیگر این حواس بهرهای ندارند و زنده نیستند. در زمان حضرت عمر مردی مرد دیگری را زده بود، که شنوائی و بینائی و قدرت عمل جنسی و خرد خود را از دست داده بود و لی زنده بود و حضرت عمر دستور دادکه چهار دیه از او بگیرند.
هرگاه بینائی یک چشم یا شنوائی یکگوش از بین رفت نصف دیه و اجب میشود خواه چشم دیگر یا گوش دیگر صحیح و سالم باشد یا نباشد.
نوک هردو پستان زن دیهکامل و برای یکی نصف دیه است برای دو لب آلت تناسلی زن دیهکامل و برای یکی نصف دیه و اجب میشود.
هرگاه کسی که یک چشم دارد و اعور است و آن چشم او مورد اصابت قرار گرفت و بینائی را از دست داد، دیهکامل و اجب میشود چون این یک چشم برای او بهره و فایده دو چشم را داشت و برای موهای چهارگانه زیر دیه کامل و اجب است:
۱- موی سر ۲- موی ریش بتمامی ۳- موی ابروان چشم ۴- مژگان هردو چشم پس برای یک ابرو نصف دیه و برای هر یک از مژگان چشم که چهار تا میشوند یک چهارم دیه و اجب است و برای موی سبیل بستگی به نظر و ارزشیابی قاضی دارد.