چگونه و بر چه مبنا‌ئی زکات آپارتمان‌ها و سا‌ختما‌ن‌ها‌ی اجاره‌ای و کا‌رخا‌نجا‌ت و امثال آن گرفته می‌شود؟
همانگونه که قبلا گفته شد، اموال زکوی دو نوعند:
۱- اموالی که هر سال از سرمایه و سود آن‌ها زکات گرفته می‌شود، مانند حیوانات و کالاهای تجارتی که ۲/۵% زکات از آن‌ها گرفته شود.
۲- اموالی که فقط از سود و بهره آن‌ها زکات گرفته می‌شود و لازم نیست یکسال بر آن‌ها بگذرد، خواه سرمایه ثابت باشد مانند: زمین‌های زراعتی یا سرمایه غیرثابت باشد مانند: زنبور عسل. از اینگونه امواای ١٠ % یا ٥% زکات گرفته می‌شود. درباره اخذ زکات از مستغلات برمبنای نوع اول یا نوع دوم اموال، بین علماء و فقهاء اختلاف است:
۱- گروه اول، می‌گویند: از نظر اخذ زکات مستغلات حکم کالاهای تجارتی دارند. بنابراین هر سال بایدکل سرمایه و درآمد حاصله از آن را ارزیابی‌کنند و از آن ۵/۲% زکات گرفته شود. گروهی از فقهای اهل سنت و تشیع، این رای را پسندیده‌اند. از جمله: ابن عقیل حنبلی و ابن القیم درکتاب «بدایع‌ا الفوائد« و صاحب کتاب «البحر الزخار« و «متن الازهار» از فقهای شیعه زیدیه. و همچنین شوکانی و صدیق حسن خان، بدلایلی این رای را رد کرده‌اند و دکتر قرضاوی دلایل شوکانی و صدیق حسن خان را به تفصیل بیان کرده است. و لی خود مستغلات را از نوع اول اموال نمی‌داند. نقل همه سخنان وی از حو‌صله این کتاب خارج است .
۲- گروه دوم، می‌گویند: هرسال باید زکات را از بهره و درآمد مستغلات گرفت نه از سرمایه آن‌ها. این رای از امام احمد و بعضی از فقهای مالکیه نیز نقل شده است و می‌توان از رای گروهی از اصحاب و تابعین و دیگران نیز همین نظر را استنباط و استخراج کرد از جمله: ابن عباس و ابن مسعود و معاویه و «الناصر« و «الباقر« و «داود« از پیشوایان زیدیه و عمر ابن عبدالعزیز و حسن بصری و زهری و مکحول و اوزاعی. با استفاده از آراء آنان باید از بهره و درآمد مستغلات ۵/۲% زکات گرفته شود. و لی ابوزهره و عبدالوهاب خلاف و عبدالرحمن حسن، از دانشمندان معاصر مصر می‌گویند از درآمد و بهره مستغلات گرفته می‌شود و لی نه بر مبنای زکات اموال تجارتی، بلکه بر مبنای زکات مزروعات و میوه‌ها، از درآمد مستغلات ۱۰% یا ٥% گرفته می‌شود. و این‌کار بستگی به میزان زحمات و سنگینی هزینه‌های آن‌ها دارد. دکتر قرضاوی نیز همین رای را پسندیده، و به تفصیل از آن دفاع نموده است . مستغلات از بابت حدنصاب تابع «نقدین - طلا و نقره» است، یعنی، هر و قت درآمد آن‌ها به حدنصاب طلا و نقره رسید، باید از آن زکات پرداخت گردد و بهتر است که مدت آن هم یکسال باشد نه یکماه. یعنی، مجموع درآمد سالیانه را رویهم حساب کرده و مجموع هزینه‌ها و و ام‌ها و مالیات و مزد کارگران و امثال آن را از آن کسر نموده و از باقیمانده درآمد صافی آن، زکات بدهد. در ضمن حداقل کفایت زندگی مالک مستغلات و خانواده او نیز باید ازکل درآمد کسر گردد و از زکات معاف باشد .