فقه السنه

فهرست کتاب

اجرای عقد بیع با استثناء ‌کردن چیزی مشخص و معلوم از آن

اجرای عقد بیع با استثناء ‌کردن چیزی مشخص و معلوم از آن

جایز است ‌که‌کسی‌ کالائی را بفروشد و چیز معلومی را از آن استثناء‌ کند، مانند اینکه یک مجموعه درخت را بفروشد و یک درخت را استثناء‌ کند،‌ یا یک مجموعه ساختمان‌ها را بفروشد و منزلی را استثناء ‌کند، یا زمینی را بفروشد و یک محل مشخصی را از آن استثناء‌ کند.

از جابر نقل شده است که پیامبر صاز بیع «‌محاقله» و «‌مزابنه» و استثناء در بیع نهی‌کرده است‌، مگر اینکه میزان آن‌ها مشخص و معلوم باشد، پس اگر چیزی را بصورت غیر معلوم و مجهول استثناء ‌کرد، بیع درست نیست‌، چون موجب زیان و ضرر و فریب می‌شود و مجهول است‌.

پیمانه و و زن را بکمال دادن در داد و ستد

خداوند امرکرده است که باید پیمانه و و زن را بکمال داد و می‌فرماید: ﴿وَأَوۡفُواْ ٱلۡكَیۡلَ وَٱلۡمِیزَانَ بِٱلۡقِسۡطِۖ[الأنعام: ۱۵۲]. «و پرکنید پیمانه را - که ‌کم‌کردن از حق مردم حرام است و ترازو را به عدالت میان و زنه و جنس یکسان‌ کنید،‌ که و زنه‌ کم نهادن و کمتر از مقدار لازم و کم ‌کردن از حق مردم‌، حرام است چه در پیمانه و چه در و زن عدالت بکار برید»‌.﴿وَأَوۡفُواْ ٱلۡكَیۡلَ إِذَا كِلۡتُمۡ وَزِنُواْ بِٱلۡقِسۡطَاسِ ٱلۡمُسۡتَقِیمِۚ ذَٰلِكَ خَیۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِیلٗا٣٥[الإسراء: ۳۵]. «چون پیمانه ‌کردید و به پیمانه فروختید، پیمانه را بکمال بدهید و پرکنید و چون به و زن فروختید و زن درست و کامل بدهید و و زنه درست بگذارید و این پیمانه درست دادن و و زن‌ کامل نهادن‌، برای شما بهتر و عاقبت و فرجام بهتری دارد»‌.و از بازی کردن با پیمانه و و زن و کم دادن آن‌ها شدیداً نهی فرموده است‌: ﴿وَیۡلٞ لِّلۡمُطَفِّفِینَ١ ٱلَّذِینَ إِذَا ٱكۡتَالُواْ عَلَى ٱلنَّاسِ یَسۡتَوۡفُونَ٢ وَإِذَا كَالُوهُمۡ أَو وَّزَنُوهُمۡ یُخۡسِرُونَ٣ أَلَا یَظُنُّ أُوْلَٰٓئِكَ أَنَّهُم مَّبۡعُوثُونَ٤ لِیَوۡمٍ عَظِیمٖ٥[المطففین: ۱-۵]. «وای بر کم فروشانی‌ که چون برای خود کیل ‌کنند و از مردم چیزی بخرند، پیمانه را پر می‌کنند و بکمال می‌گیرند و هرگاه برای مردم پیمانه ‌کنند یا و زن نمایند و چیزی بمردم بفروشند، پیمانه و و زن را کم می‌دهند و آن را بکمال نمی‌دهند. مگر اینان گمان نمی‌کنند و یقین ندارند که فردای قیامت زنده می‌شوند و در روز بزرگی از آنان حساب پس‌گرفته می‌شود و در آن روز بزرگ در پیشگاه‌ خداوند جهانیان مردم در مقام حساب و بازخواست می‌ایستند»‌.