بهره گرفتن از مواد خوراکی پیش از تقسیم غنایم
مواد خوراکی و علوفه چهارپایان از مساله غلول مستثنی است، زیرا تا زمانی که جنگجویان در سرزمین دشمن هستند، میتوانند از آنها استفاده کنند و لو اینکه بر آنان تقسیم نشده باشد.
۱- بخاری و مسلم از عبدالله بن مغفل روایت کردهاند که گفت: «در روز جنگ خیبر یک کیسه پیه پیداکردم و آن را برداشتم و گفتم امروز از این چیزی بکسی نمیدهم، برگشتم و دیدم که پیامبرصمیخندید -یعنی چیزی نگفت و سکوت کرد و سکوت پیامبرصدلیل بر رضایت است -».
۲- ابوداود و حاکم و بیهقی از ابن اوفی آوردهاند که گفت: در جنگ خیبر، طعامی را یافتیم که هرکس میآمد باندازه کفایت خویش از آن برمیداشت و میرفت.
۳- بخاری از ابن عمر روایت کرده که گفت: ما در جنگهایمان عسل و انگور مییافتیم که آن را میخوردیم و بر نمیداشتیم.
در برخی روایات از ابوداود آمده است که از آنها خمس گرفته نمیشود. مالک در «موطاء» گفته: من اشکالی نمیبینم که مسلمانان و قتی که بسرزمین دشمن و ارد شدند، هر طعامی را بیابند بخورند پیش از آنکه تقسیم شود و اگر همه را بخورند هیچ اشکالی در آن نمیبینم و گفته است: بنظر من شتر و گاو و گوسفند نیز بمنزله طعام هستند و مسلمانان همینکه بسرزمین دشمن داخل شدند، از آنها نیز میخورند همانگونه که از خوراک و مواد خوراکی میخورند. یعنی میتوانند ذبح کنند و شیرشان را بخورند.
و گفت: اگر سپاهیان از مواد و اشیاء نخورند و صبرکنند تا همه مردم حاضر تقسیم میشوند، سپاهیان را زیان دارد و اگر همه آن را بشیوه نیکو و بدون اجحاف بخورند و بدان نیاز داشته باشند، در آن اشکالی نمیبینیم، و لی بنظر من جنگجو نباید از آن ذخیره و پسانداز کنند برای خانوادهاش، بهنگام مراجعت.