تصاویری که سایه ندارند
مقصود از تصاویری که گذشت تصاویری است که بصورت مجسمه درآمده و سایه دارند و لی تصاویری که سایه ندارند مانند نقوش روی دیوار و نقوش روی و رق آهن و شیشه و امثال آن و تصاویرروی لباس و پرده و عکسهای برقی و فتوگرافی همه آنها جایز میباشند که اینها همه در اول ممنوع بودند سپس مورد رخصت و اقع شدند.
و آنچه که دلالت بر منع آنها میکند چیزی است که حضرت عایشه ذکر کرده است که گفت: پیامبرصبر من و ارد شد و من پردهای روی مجسمههائی منقوش که روی طاقچه بودند،کشیده بودم چون پیامبرصآن را دید پارهاشکرد و رنگ چهرهاش تغییر کرد و گفت ای عایشه کسانی که تصاویر شبیه به مخلوق خدا میکشند در روز قیامت نزد خدا سختترین عذاب خواهند داشت.
عایشه گفت: آن را پارهکردیم و از آن یک بالش یا دو بالش ساختیم. و آنچه که بر رخصت و جواز دلالت میکند روایت یسر بن سعید از زید بن خالد از ابی طلحه و عایشه میباشد:
۱- ابوطلحه از پیامبرصروایت کرده است که گفت: «إن الملائكة لا تدخل بیتا فیه الصور»«فرشتگان بخانهای که تصویر در آن باشد و ارد نمیشوند».
یسر گفت بعد از آن زید کسالت داشت و ما بعیادت او رفتیم و دیدیم که بر در او پرده نازکی بود که در آن تصاویری وجود داشت. من به عبیدالله که او پسر زن پیامبرصمیمونه بود گفتم مگر درباره تصاویر آن حدیث را برایمان نقل نکردی روز اول؟ عبیدالله گفت: مگر نشنیدی که گفت مگر تصاویری که روی پارچه نوشته و رسم شده باشد.
۲- از عایشه روایت شده که گفت: ما پرده نازکی داشتیم که تصویر پرندهای در آن
وجود داشت و هرکس و ارد میشد این تصویر درجلوی او قرار داشت و پیش روی او بود. پیامبرصگفت: «حولی هذا، فإنی كلما دخلت قرأیته ذكرت الدنیا» «آن را تغییر ده چون من هر و قت داخل میشوم و آن را میبینم بیاد دنیا میافتم».
این حدیث دلیل بر آنست که حرام نیست چون اگر سرانجام حرام میبود، دستور پاره کردن و برداشتن آن را میداد و بمجرد تغییر جهت دادن آن اکتفا نمیکرد سپس پیامبرصگفت: علت تغییر جهت دادن آن یادآوری دنیا است و طحاوی از پیشوایان حنفی نیز این را تایید کرده و گفته است: «شارع در نخست از همه تصاویر حتی آنها که بصورت نوشته بودند نهی میکرد چون مردم تازه مسلمان بودند و هنوز عبادت تصاویر را بخاطر داشتند، پس بکلی از همه آنها نهی میکرد، سپس بعد از اینکه این نهی ثابت شد و جا افتاد تصاویری را که بصورت رقم و ترسیم بود، مباح کرد، چون ضرورت داشت و کسب آن را هم مباح کرد، چون دیگر خوف آن نمیرود، که جاهلان تصاویر کسبی را تعظیم کنند.
و برای تصاویر غیر کسبی و غیرحرفهای نهی بحال خود ماند ا. ه. ابن حزم گفت: برای کودکان عروسکهای تصاویری جایز است و برای غیر آنها حلال نیست. تصویر حرام است مگر تصاویر عروسکها یا رسم شده روی لباس که بصورت نوشته است سپس بحدیث زید بن خالد منقول از ابوطلحه انصاری اشاره کرده است.