اجازه حاکم برای احیای موات
فقهاء اتفاق نظر دارند بر اینکه احیاء یکی از اسباب و و سایل ملکیت است. در اینکه آیا اجازه حاکم برای احیاء شرط است؟ بیشتر علما برآنند که احیاء زمین سبب ملکیت احیاء کننده بر آن است، بدون نیاز به اجازه حاکم. پس هرگاه آن را احیا کرد مالک آن میشود، بدون اجازه حاکم. و بر حاکم است که به هنگام نزاع و داوری حق وی را به وی تسلیمکند. چون بروایت ابوداود ازسعید بن زید آمده است که پیامبرصگفت: «من أحیا أرضا میتة فهی له»«هرکس زمینی موات را احیاء کرد مال او است».
ابوحنیفهگفته است: که احیاء زمین سبب ملکیت زمین است، لیکن اذن و اجازه امام و اقرار وی شرط است و امام مالک بین زمینهای موات مجاور و همسایه عمران و آبادی و بین زمینهایی که از عمران و آبادی دور باشند، فرق قایل است، که گفته است اگر از زمین عمران و آباد شده، نزدیک و همسایه آن باشد، اجازه حاکم شرط است برای ملکیت و اگر دور باشد اجازه حاکم شرط نیست، و هر کس آن را آبادکند
ملک او میشود.