چه موقع مهریه مورد توافق همه‌اش و اجب می‌شود
در یکی از حالات زیر مهریه بر شوهر و اجب می‌شود:
۱- هرگاه مرد با زنش همبستر شد و با وی نزدیکی نمود، مهریه بر او و اجب می‌شود. زیرا خداوند می‌فرماید: ﴿وَإِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَكَانَ زَوْجٍ وَآتَیْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنْطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَیْئًا أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِینًا٢٠ وَكَیْفَ تَأْخُذُونَهُ وَقَدْ أَفْضَى بَعْضُكُمْ إِلَى بَعْضٍ وَأَخَذْنَ مِنْكُمْ مِیثَاقًا غَلِیظًا٢١﴾[النساء: ۲۰-۲۱] «و اگر تصمیم‌گرفتیدکه همسر دیگری به جای همسر خود انتخاب‌کنید و مال فراوانی به عنوان مهریه به او پرداخته‌اید، چیزی از آن را نگیرید،آیا برای باز پس گرفتن مهریه زنان، متوسل به تهمت و گناه آشکار می‌شوید؟ و چگونه آن را بازپس می‌گیوید در حالی که شما با یک دیگر تماس و آمیز‌ش‌کامل داشته‌اید و از این‌گذشته آن‌ها پیمان محکمی هنگام ازدواج از شما گرفته‌اند».
۲- هرگاه یکی از زوجین پیش از همبستری بمیرد باجماع همه علما مهریه و اجب میگردد.
۳- بنظرابوحنیفه هرگاه زوج با زوجه بصورت صحیحی با هم خلوت‌کنند با همین خلوت که هیچ مانع آمیزش در میان نبوده است، زن استحقاق همه مهریه قراردادی را پیدا می‌کند، بدینگونه که هردو در جائی با هم خلوت کنند که هیچگونه مزاحمت و ممانعت در بین نباشد و هیچکدام عذر شرعی یا ظاهری یا طبیعی مانع از همبستری نداشته باشند، مانع شرعی مانند اینکه یکی از آنان روزه فرض داشته باشد یا درحال حیض باشد، مانع حسی و ظاهری مانند اینکه یکی از آنان بگونه‌ای بیمار باشدکه همبستری و آمیزش با وجود آن / امکان نداشته، باشد، و مانع طبیعی بدینگونه که شخص سومی همراه آن‌ها باشد.
ابوحنیفه بروایت ابوعبیده از زائده بن ابی اوفی استدلال کرد که گفته است: ، «خلفای راشدین حکم‌کرده‌اندکه هرگاه در برروی زوجین بسته شود و پرده آویزان و کشیده‌گردد، مهریه و اجب میگردد». زیرا در اینصورت تسلیم‌کامل از جانب زن حاصل شده و خود را در اختیارشوهر قرار داده است، پس مهریه که عوض و بدل از همین کار است، و اجب می‌شود و ثابت میگردد. شافعی و مالک و داود با این رای مخالفت و رزیده‌اند و گفته‌اند: و قتی همه مهریه و اجب میگردد، که دخول و همبستری کامل صورت‌گیرد و با وجود خلوت صحیح بدون همبستری، تنها نصف مهریه و اجب می‌شود. چون خداوند می‌فرماید: ﴿وَإِنْ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ وَقَدْ فَرَضْتُمْ﴾[البقرة: ۲۳۷] «هرگاه زنان را پیش ازآنکه با آنان همبستر شوید، طلاق دادید باید نصف مهریه‌ای که برای آنان بر خود فرض‌کرده‌اید بدانان بپردازید».یعنی و قتی که طلاق صورت‌گیرد و هنوزنزدیکی حقیقی و همبستری کامل صورت نگرفته باشد نصف مهریه و اجب می‌شود. پس در حالت خلوت کامل هم چون همبستری و جماع صورت نگرفته است، همه مهریه و اجب نمی‌شود. شریح فاضی گفته است که نشنیده‌ام که خداوند درکتاب خود از در و پرده ذکری بمیان آورده باشد، هرگاه گمان رودکه مرد با زن تماس کامل حاصل نکرده است، تنها نصف مهریه و اجب می‌شود. سعید بن منصور از ابن عباس روایت‌کرده است که او می‌گفت: اگر زنی پیش شوهرش برود و مرد گوید که با وی تماس‌کامل نداشته‌ام تنها نیمه مهریه بر وی و اجب میگردد. و عبدالرزاق هم ازاو روایت‌کرده است که‌گفت: همه مهریه و اجب نمی‌شود مگر اینکه جماع کامل صورت گیرد.