قتل شبه عمد
قتل شبه عمد آنست که یک انسان مکلف، یک انسان بی‌گناه را بناحق به و سیله چیزی بکشدکه عادتا این و سیله بقتل منجر نمی‌گردد، مانند اینکه او را با عصای کوچک و سبکی و یا سنگی‌کوچک بزند یا او را سیلی بزند یا با شلاق و امثال آن بزند.
اگر با عصای سبک یا سنگ کوچک یک ضربه یا دوضربه زد و مضروب بدان ضربه مرد، این قتل عمدی نیست بلکه قتل شبه عمد است.
هرگاه در این صورت ضربت بجائی اصابت‌کندکه موجب مرگ می‌شود یا مضروب خردسال باشد یا بیمار باشد و معمولا چنین مضروبی غالباً می‌میرد یا اینکه مضروب قوی بود و لی ضارب ضربات را پی در پی می‌نواخت تا اینکه مضروب مرد، درهمه این احوال قتل عمدی است.
چرا قتل شبه عمد را بدین نام نامیده‌اند؟ زیراکه قتل در این صورت متردد بین خطاء و عمد است، چون مقصود ضارب آن نیست که او را بکشد، بلکه مقصودش آنست که اورا بزند و مضروب سازد، پس شبه عمد است زیرا نه عمد محض است و نه خطا محض.
با توجه باینکه عمد محض نیست قصاص ساقط می‌شود چون اصل آنست که خونها محفوظ و مصون گردند و ریختن خون‌کسی مباح نیست مگربا دلیل آشکارو روشن. و با توجه به اینکه خطای محض نیست، چون بهرحال بعمد او را زده است، بر وی و اجب است که خون بهای سنگین بپردازد. دارقطنی از ابن عباس روایت کرده است که پیامبرصگفت: «العمد قود الید، والخطأ عقل لا قود فیه، ومن قتل فی عمیة بحجر أو عصا أو سوط، فهو دیة مغلظة فی أسنان الابل»«سزای قتل عمد قصاص است که قاتل بعوض مقتول‌کشته می‌شود و قتل خطاء قصاص ندارد بایستی برای آن خونبها داد و هرکس در فتنه و آشوب و بلا کشته شود و قاتل معلوم نباشد با سنگ یا عصا یا شلاق کشته شود باید خونبهای سنگین وی شتران نیرومند و جوان داده شود».
احمد و ابوداود از عمرو بن شعیب و او از پدرش و از جدش روایت کرده‌اندکه پیامبرصگفت: «عقل شبه العمد مغلظ، كعقل العمد، ولا یقتل صاحبه، وذلك أن ینزو الشیطان بین الناس، فتكون الدماء فی غیر ضغینة ولاحمل سلاح»«خونبهای قتل شبه عمد سنگین است مانند خون بهای قتل عمدکه به خونبها تبدیل‌گردد سنگین است و صاحب قتل شبه عمدکشته نمی‌شود زیرا شیطان بمیان مردم می‌جهد و خون‌هائی ریخته می‌شود بدون اینکه کینه‌ای در بین باشد یا سلاحی درمیان باشد». احمد و ابوداود و نسائی آورده‌اندکه پیامبرصدر خطبه روزفتح مکه‌گفت: «ألا وإن قتیل خطأ العمد بالسوط والعصا والحجر»«هان ای مردم‌کشتن با شلاق و عصا و سگ قتل خطاء عمدی و شبه عمدی تلقی می‌شود».