احیاء زمین‌های موات
احیا موات یعنی آماده کردن زمین مرده و غیرقابل بهره‌برداری، که قبلا آباد و دایر نبوده است، که آن را بگونه‌ای مهیا سازدکه آماده بهره‌برداری و قابل سکونت یا کشتکاری و امثال آن گردد.
دین اسلام دوست دارد، که مردم دامنه عمران و آبادی زمین راگسترش دهند و در روی زمین پراکنده شوند و زمین‌های موات و غیرآباد را آباد کنند و ثروت‌شان فراوان شود و رفاه و آسایش و گشایش بیشتری داشته باشند و درنتیجه آن بتوانند به ثروت و قوت و نیرو دست یابند، لذا مردم را تشویق می‌کند به عمران و آبادی زمین‌های موات و غیرقابل استفاده تا بهره‌برداری از آن‌ها را ممکن سازند و خیر و برکت آن‌ها را استخراج‌کنند و مورد بهره‌برداری قرار دهند، اینست که پیامبرصمیفرماید:
۱- «من أحیا أرضا میتة فهی له»«هرکس زمین موات و غیر آبادی را آبادکند از آن او است». بروایت ابوداود و نسائی و ترمذی که آن را «حسن» دانسته است.
۲- عروه گفت: زمین زمین خدا است و بندگان بندگان خدایند و هرکس زمین مواتی را آباد کند او بمالکیت آن شایسته‌تر و سزاوارتر از دیگران است، این مطلب راکسانی از پیامبرصبرایمان ذکرکرده‌اند که نماز را نیز از او برایمان ذکرکرده‌اند - پس چرا باورنکنیم -
۳- پیامبرصگفت: «من أحیا أرضا میتة فله فیها أجر، وما أكله العوافی فهو له صدقة»«هرکس زمینی را احیاکند او درآن اجر و مزد و پاداش دارد و هرچه از حیوان و انسان و پرندگان از آن بخورند برای او احسان به حساب میآید»: بروایت نسائی، تصحیح ابن حبان.
۴- بروایت حسن بن سمره از پیامبرصآمده است که گفت: «من أحاط حائطا على أرض فهی له»«و هر کس بدور زمین مواتی دیوار کشید زمین از آن او است». بروایت ابوداود
۵- از اسمر بن مضرس آمده است که گفت: پیش پیامبرصرفتم و به وی بیعت کردم و گفت: «من سبق إلى ما لم یسبقه إلیه مسلم فهو له»«هرکس به زمینی رفت که پیش از او مسلمانی بدانجا نرفته بود و آنجا را آباد نکرده بود و او برای آبادی آن ازدیگران پیشی‌گرفت، زمین از آن او است».
پس مردم بیرون می‌رفتند و می‌دویدند که بدور زمین‌های موات دیوار بکشند و برای خود احرازکنند.