مبنای شهادت علم و اطلاع است
برای کسی حلال نیست که بر چیزی شهادت دهد، مگر بر مبنای علم و اطلاع خویش که علم از رویت و دیدن و یا شنیدن و یا مشهور بودن بگونه‌ای که موجب علم و ظن باشد، در چیزهائی که غالباً دانستن آن‌ها دشوار است، حاصل میگردد یعنی منبع علم این‌ها است. در این صورت می‌تواند شهادت دهد.
بر مبنای چنین شهرتی که بیان شد، شافعیه شهادت درنسب و و لادت و مرگ و «عشق» و «ولاء» و و قف و «عزل» و «نکاح و توابع آن» و «تعدیل» و «جرح» و «وصیت» و «رشد» و «سفه» و «ملک» را صحیح می‌دانند.
ابوحنیفه چنین شهادتی را در پنج چیز «نکاح» و «دخول» و «نسب» و «موت» و «ولایت قضاء» جایز می‌داند. و احمد و بعضی از شافعیه چنین شهادتی را در هفت چیز: «نکاح» و «نسب» و «موت» و «عشق» و «ولاء» و «وقف» و «ملک مطلق» صحیح می‌دانند.