قصاص به و سیله چه چیز اجرا میگردد؟
در قصاص اصل بر آنست که قاتل همانگونه کشته شود و بطریقهای از وی قصاص گردد که خود قتل را بدانگونه انجام داده بود. چون مقتضای مماثله و مساوات اینست مگر اینکه تعذیب و شکنجه او طول بکشد، که شمشیر برای او راحتتر است و چون خداوند گفته است:
﴿فَمَنِ ٱعۡتَدَىٰ عَلَیۡكُمۡ فَٱعۡتَدُواْ عَلَیۡهِ بِمِثۡلِ مَا ٱعۡتَدَىٰ عَلَیۡكُمۡۚ﴾[البقرة: ۱۹۴]. «پس هرکس برشما تعدی نمود شما نیز به همانگونه و همان روش که برشما تعدیکرده است بروی تعدیکنید».و باز هم میفرماید: ﴿وَإِنۡ عَاقَبۡتُمۡ فَعَاقِبُواْ بِمِثۡلِ مَا عُوقِبۡتُم بِهِۦۖ﴾[النحل: ۱۲۶]. «هرگاه معاقبه و مجازاتکردید همانگونه معاقبه و مجازاتکنید که مجازات و معاقبه شدهاید».
بیهقی از براء آورده است که پیامبرصگفت: «من غرض غرضنا له ، ومن حرق حرقناه، ومن غرق غرقناه» «هرکسکسی را هدف تیر قرار دهد و بدانگونه او را بکشد ما نیز او را هدف تیر قرار میدهیم و او را به همانگونه میکشیم. و هرکس و سیله حریق و آتشکسی را بکشد ما نیز او را بوسیله حریق و آتش او را میکشیم. و او را میسوزانیم، و هرکسکسی را غرقکند و او را بدان و سیله بکشد ما نیز او را غرق خواهیم کرد و همانگونه از او قصاص میگیریم».
پیامبرصیکنفر یهودی را که زنی را با سنگ زدن برسرشکشته بود، همانطور با سنگ زدن برسرش کشت یعنی دستور دادک وی را به همانگونه بکشند.
علما این قید را افزودهاند، این و قتی است که و سیلهای را که قاتل بکار برده است،انجام دادن آن جائز باشد، و لی اگر قاتل برای قتل و سیلهای را مورد استفاده قرار دهد، که جایز نباشد، بلکه حرام باشد از آن استفاده نمیشود مثلا اگر کسی از سحر استفادهکرده بود جایز نیست او را بوسیله سحرکشت، چون سحر حرام است.
علمای شافعیهگفتهاند اگرکسیکسی را به و سیله میو خمر خفهکرده بود باید او را با سرکه خفهکرد و بعضیگفتهاند در اینگونه موارد مماثلت و مساوات در قتل ساقط میشود.
علمای حنفیه و هادویه گفتهاند: قصاص باید تنها به و سیله شمشیر انجامگیرد. چون بزار و ابن عدی از ابوبکره آوردهاند که پیامبرصگفت: «لاقود إلا بالسیف» «قصاص نیست مگر با شمشیر». چون پیامبرصاز مثله کردن نهیکرده است و گفت: «إذا قتلتم فأحسنوا القتلة، وإذا ذبحتم فأحسنوا الذبحة» «هرگاه برای قصاص به قتل اقدامکردید بصورت نیکو و مناسب بدان اقدامکنید و هرگاه حیوانی را ذبح کردید نیکو ذبح کنید».
و گفتهاند که طرق حدیث ابوبکره همه ضعیف میباشند و اما نهی پیامبرصاز مثله کردن با این آیه تخصیص پیدا کرده است: «وإن عاقبتم، فعاقبوا بمثل ما عوقبتم به. وقوله: فاعتدوا علیه بمثل ما اعتدى علیكم».