نهی از کثرت سوگند خوردن در معاملات
۱- پیامبرصازقسم خوردن فراوان در داد و ستد، نهیکرده است: «الحلف منفقة للسلعة ، ممحقة للبركة» «قسم خوردن کالای فروشی را رواج میدهد و برکت را از میان میبرد». بخاری و دیگران آن را از ابوهریره روایت کردهاند. قسم خوردن در بیع موجب میگردد که به تعظیم و بزرگداشت نام «الله» کمتر توجه گردد، و چه بسا موجب فریب مشتری شود، لذا از آن نهی شده است.
۲- مسلم روایتکرده است: «إیاكم وكثرة الحلف فی البیع، فإنه ینفق ثم یمحق» «شما را برحذر میدارم از اینکه در بیع و معامله، فراوان سوگند یادکنید، زیرا این کار، اگرچه موجب رواج کالا است، و لی برکت را از بین میبرد».
۳- پیامبرصگفت: «إن التجارهم الفجار، فقیل: یا رسول الله، ألیس قد أحل الله البیع؟ قال: نعم، ولكنهم یحلفون فیأثمون، ویحدثون فیكذبون» «براستی تاجران فاجران هستند، گفته شد: ای رسول خدا مگر نه اینست که خداوند بیع و معامله را حلال کرده است؟ فرمود چرا حلال است و لی تاجران قسم میخورند و دچارگناه میشوند و قسمشان بدروغ است و سخن میگویند و مرتکب دروغگوئی میگردند». احمد و دیگران با اسناد صحیح آن را روایت کردهاند.
۴- بروایت ابن مسعود پیامبرصگفت: «من حلف على مال امرئ مسلم بغیر حقه لقی الله وهو علیه غضبان» «هرکس بناحق برمال مسلمانی سوگند یادکند او درحالی خدا را ملاقات میکند که خداوند بروی خشمناک است». گفت: سپس پیامبرصمصداق آن را ازکتاب خدا برایمان قرائت کرد: ﴿إِنَّ ٱلَّذِینَ یَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَأَیۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِیلًا أُوْلَٰٓئِكَ لَا خَلَٰقَ لَهُمۡ فِی ٱلۡأٓخِرَةِ وَلَا یُكَلِّمُهُمُ ٱللَّهُ وَلَا یَنظُرُ إِلَیۡهِمۡ یَوۡمَ ٱلۡقِیَٰمَةِ وَلَا یُزَكِّیهِمۡ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِیمٞ٧٧﴾[آل عمران: ۷۷]. «براستیکسانی که بعهد خدا و سوگندهای خویش، بهای اندکی را میخرند، آنان در سرای آخرت بهره ای از رحمت خدا ندارند و روز رستاخیز خداوند با آنان سخن نمیگوید و بدانان نمینگرد و آنان را از گناهانشان تزکیه و پاک نمیگرداند و عذاب سخت و دردناکی در انتظارشان میباشد».این روایت متفق علیه است.
۵- بخاری روایتکرده که یکنفر اعرابی بحضور پیامبرصآمد و گفت: ای رسول خدای گناهان کبیره چه چیزهائی هستند؟ گفت: شرک بخدای بزرگ گفت: بعد از آن چه چیز؟ گفت: قسم خوردن بدروغ یعنی با قسم خوردن بدروغ مال مسلمان را بدست آورد و مسلمان را از مالش ببرد که آن را «یمین غموس» نامند چون سبب میشودکه صاحبش را در آتش دوزخ فرو برد و گرفتار سازد و بنزد بعضی از فقیهان چنین قسمیکفاره ندارد چون زشتی آن آنقدر است و گناه آن آنقدر بزرگ است، که امکان تدارک و جبران آن باکفاره ممکن نیست.
۶- ابوامامه ایاس فرزند ثعلبه حارثی گفت: پیامبرصچنین گفت: «من اقتطع حق امرئ مسلم بیمینه فقد أوجب الله له النار وحرم علیه الجنة. فقال له رجل: وإن كان شیئا یسیرا یا رسول الله؟ قال: وإن كان قضیبا من أراك» «هرکس با قسم خودش مسلمانی را از حق خود دور سازد و او را از آن محروم نماید، براستی خداوند آتش دوزخ را برایش و اجب میگرداند و بهشت را براو حرام میکند. مردیگفت: اگرچه آن حق اندک نیز باشد؟ پیامبرصگفت: اگر چه شاخهای از درخت اراک باشد». بروایت مسلم.