ضمانت طبیب و پزشک
همه علما اتفاق نظر دارند در اینکه اگر انسانی فهم و درایت و تجربت پزشکی نداشته باشد و بیماری را مداوا و معالجه‌کند، و این مداوا و معالجه او موجب رساندن آسیبی به بیمارگردد، بدرستی او مسئول این جنایت خود میباشد و ضامن است و باید ضرری را که و ارد آورده است جبران‌کند، چون این عمل او در این شرایط تعدی و ظلم بحساب میآید، و باید از مال خود غرامت بپردازد و ضمانت در مال است. زیرا عمرو بن شعیب از پدرش و او از جدش روایت کرده است که پیامبرصگفت: «من تطبب، ولم یعلم منه قبل ذلك الطب، فهو ضامن» «کسی که طبابت کند و قبلا طبابت او معلوم نباشد اگر موجب زیان و ضرری گردد ضامن میباشد». بروایت ابوداود و نسائی و ابن ماجه. عبدالعزیز پسر عمربن عبدالعزیز گفت: یکی از هیاتهایی که پیش پدرم آمده بود برایم نقل کرد که پیامبرصگفت: «أیما طبیب تطبب على قوم لا یعرف له تطبب قبل ذلك فأعنت فهو ضامن» «هر طبیبی که برای قومی طبابت‌کند و طبابت او پیش از آن معروف و شناخته شده نباشد و او به بیمارضرری رساند او ضامن میباشد». بروایت ابوداود.
ولی اگر طبیب عالم بطبابت درمعالجه و مداوا اشتباه‌کرد، فقهاء می‌گویند بروی لازم است دیه بیمار را بپردازد و این دیه بر عاقله او است بنا برای اکثر فقهاء] چنانچه بیمار بمیرد قصاص و اجب نمی‌شود بلکه دیه و اجب است چون معالجه با اجازه بیمار بوده است -
بعضی گفته‌اند دیه از مال خود پزشک و اجب می‌شود. در اینکه طبیب را ضامن دانستهاند برای مواظبت بر حفظ ارواح مردم و آگاه ساختن پزشکان بوظایف‌شان و در پیش گرفتن احتیاطات لازم در کارهای‌شان که متعلق بزندگی مردم است، میباشد. از امام مالک روایت شده که چیزی بر طبیب و اجب نمی‌شود.