۱۰- عذرهای تخلف از نماز جماعت
با وجود یکی از حالات زیر، می‌توان از نماز جماعت تخلف نمود:
۱- سرما یا باران، از ابن عمر روایت است که پیامبرصدستور می‌داد که موذن بجای اذان بگوید: «ای مردم در شب سرد بارانی در سفر، نماز خود را در منزلتان بخوانید». به روایت شیخین.
از جابر روایت است که: در سفری همراه پیامبرصبیرون رفتیم که دچار باران شدیـم، پیامبرصفرمود: «لیصل من شاء منكم فی رحله»«هرکس دلش می‌خواهد در منزل خویش نماز بخواند». به روایت احمد و مسلم و ابوداود و ترمذی.
از ابن عباس روایت است که او در یک روز بارانی به موذن گفت: بعد از «أشهد أن محمدا رسول الله»بجای «حی على الصلاة»بگو: «صلوا فی بیوتكم» در منازلتان نماز خود را بخوانید. مردم این عمل وی را انکار کردند. او در پاسخ به مردم گفت: مگر از این عمل تعجب می‌کنید؟ بی‌گمان کسی به این عمل دستور داده است که از من بهتر است. مقصودش پیامبرصبود. نماز جماعت سنت موکد است و من دوست نداشتم که شما را بیرون بیاورم و در میان گل و لای قدم بـردار‌بد. شیخین آن را روایت کرده‌اند. در روایت مسلم بدان افزوده است که: ابن عباس در یک روز جمعه بارانی به موذن خود دستور داد که بگوید ای مردم در منازلتان نماز خود را بخوانید. گرمای شدید و تاریکی و ترس از ظالـم نیز، حکـم سرما را دارد. ابن بطال گفته است: علما اجماع دارند بر اینکه بهنگام شدت باران و تاریکی و باد شدید و امثال آن تخلف از جماعت مباح است.
۲- وقتی که طعام و غذا آماده باشد، می‌توان از نماز جماعت تخلف نمود. چه ابن عمر گفته است: پیامبرصفرمرد: «إذا كان أحدكم على الطعام فلا یعجل حتى یقضی حاجته منه وإن أقیمت الصلاة»«هرگاه یکی از شما مشغول صرف غذا باشد، شتاب نکند تا اینکه نیاز خود را از آن بر می‌گیرد و سیر می‌شود، اگر چه نماز را بپای داشته باشند». به روایت بخاری.
۳- وقتی که کسی نیاز مبرم به قضای حاجت دارد و سخت تحت فشار ادرار بزرگ یا کوچک است، می‌تواند از نماز جماعت تخلف نماید. چه عایشه گفته است: از پیامبرصشنیده‌ام که می‌فرمود: «لا صلاة بحضرة طعام، ولا وهو یدافع الاخبثین»«بهنگام حضور طعام و آماده بودن غذا و نیاز شدید به قضای حاجت و تحت فشار ادرار بزرگ و کوچک نماز خواندن کامل نیست». به روایت احمد و مسلم و ابوداود.
۴- از ابوالدرداء روایت است که: «من فقه الرجل إقباله على حاجته، حتى یقبل على صلاته وقلبه فارغ»«از فقاهت و دانایی است که انسان اول قضای حاجت کند و بعد با خاطر آسوده به نماز روی آورد». به روایت بخاری.