خطبه پیش از عقد ازدواج
مستحب است که عقدکننده یا غیراو پیش ازاجرای عقد نکاح، خطبه‌ای ایراد کند که حداقل آن «الحمد لله، والصلاة والسلام على رسول الله» میباشد.
۱- ازابوهریره روایت است که پیامبرصفرمود: «كل خطبة لیس فیها تشهد فهی كالید الجذماء» «هر خطبه‌ای که درآن تشهد یعنی شهادتین نباشد بمانند دستی است که جذام زده باشد». بروایت ابوداود و ترمذی که آن را حدیث «حسن غریب» دانسته است.
۲- از ابو‌هریره روایت است که پیامبرصگفت: «كل أمر ذی بال لا یبدأ فیه بالحمد لله، فهو أقطع». بروایت ابوداود و ابن ماجه.
یعنی هرکار مهمی که صاحبش بدان اهمیت بدهد و مورد توجه و اهتمام او باشد اگر آن را با ذکر خدا و بنام خدا آغاز نکند،کار او برکت ندارد و از برکت خداوند بدور است، مراد تنها «الحمد لله» نیست بلکه مقصود آنست که با نام و یاد خدا آغاز شود در احادیث دیگری نیز بدین مطلب اشاره شده است.
بهتر است که پیش از اجرای صیغه عقد نکاح، خطبه حاجت را بخواند.
عبدالله بن مسعود گفت: خداوند به پیامبرصجوامع خیروخواتم خیر و فواتح خیر را آموخته است یعنی سخنان او جامع و دربرگیرنده همه نیکی‌ها و پایان همه خوبی‌ها و آغازگر تمام خیرات هستند. او خطبه نماز و خطبه حاجت و نیاز را به ما آموخت که خطبه نماز - تشهد - چنین است: «التحیات لله والصلوات والطیبات.السلام علیك أیها النبی ورحمة الله وبركاته.السلام علینا وعلى عباد الله الصالحین.أشهد أن لا إله إلا الله وأشهد أن محمدا عبده ورسوله» خطبه نیاز و حاجت چنین است: «إن الحمدلله، نحمده ونستعینه ونستغفره، ونعوذ به من شرور أنفسنا ومن سیئات أعمالنا.من یهد الله فلامضل له، ومن یضلل الله فلا هادی له، وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شریك له وأشهد أن محمدا عبده ورسوله...ثم تصل خطبتك بثلاث آیات من كتاب الله»
۱- ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ١٠٢﴾[آل عمران: ۱۰۲].
۲- ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِی خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَخَلَقَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَبَثَّ مِنۡهُمَا رِجَالٗا كَثِیرٗا وَنِسَآءٗۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِی تَسَآءَلُونَ بِهِۦ وَٱلۡأَرۡحَامَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَیۡكُمۡ رَقِیبٗا١﴾[النساء: ۱].
۳- ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِیدٗا٧٠ یُصۡلِحۡ لَكُمۡ أَعۡمَٰلَكُمۡ وَیَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۗ وَمَن یُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ فَازَ فَوۡزًا عَظِیمًا٧١﴾[الأحزاب: ۷۰-۷۱].
«براستی هرگونه ستایش و ثنائی سزاوار خداوند است. پس او را می‌ستائیم و از اوکمک و یاری می‌طلبیم و ازاو طلب آمرزش داریم و از بدی‌های نفس خویش و از اعمال بد خویش بدو پناه می‌بریم.کسی را که خداوند هدایت‌کند کسی را یارای گمراه ساختن او نیست. و کسی که برابر اوامر خداوند گمراه باشد و بفرمان خدا نباشد کسی را یارای هدایت او نیست. بدل اقرار می‌کنم و به زبان‌گواهی می‌دهم که بجزالله هیچ موجودی استحقاق پرستش و عبادت ندارد و او تنها و بی‌شریک است و همچنین‌گواهی می‌دهم که محمد بن عبدالله بنده و رسول و فرستاده او است سپس سه آیه زیررا بدنبال آن بخواند:
۱- «ای مومنان آنگونه که شایسته تقوای خدا است تقوی پیشه‌کنید -اوامراو را و نواهی او را بدرستی اجراکنید - تلاش‌کنیدکه در حالی بمیریدکه مسلمان باشید یعنی همواره مسلمان‌کامل باشید تا بوقت مرگ نیزچنین باشید».
۲- «ای مردم تقوای پروردگارتان را پیشه‌کنید، پروردگاری که شما را از یک نفس و احد آفرید و از همان نفس و از جنس او همتا و جفت او را نیز بیافرید و ازآنان مردان و زنان فراوان بوجود آورد. تقوای خدا را پیشه‌کنید، خدائی که در قسم و خواهش او را و خویشاوندان را یاد می‌کنید، براستی همیشه خداوند مراقب حالشما است».
۳- «ای مومنان تقوای خدا را پیشه‌کنید و سخنان نیکو و استوار بگوئید، خداوند اعمال شما را اصلاح می‌کند و گناهان شما را می‌آمرزد. براستی هرکس از فرمان خداوند و پیامبر او اطاعت و پیروی‌کند او بفوز عظیم و رستگاری بزرگ نایل آمده است».
این حدیث را صاحبان سنن روایت‌کرده‌اند و این متن از ابن ماجه است.
اگرکسی درآغاز عقد خطبه نکاح را ایراد نکند، نکاح صحیح است: مردی از بنی‌سلیم گوید: زنی نفس خویش برپیامبرصعرضه داشته بود تا او را بهرکس که می‌خواهد عقدکند. من آن زن را از پیامبرصخواستگاری‌کردم، پیامبرصگفت: «زوجتكها بما معك من القرآن» «شما دوتا را با هم عقد بستم و مهریه او مقدار قرآنی باشد که تو می‌دانی و آن را به او بیاموزی». دیگر خطبه‌ای ایراد نکرد.