وقت دخول در اعتکاف و و قت خروج از آن
قبلا گفتیم که اعتکاف سنت و مندوب دارای و قت محدودی نیست. بلکه هر و قت اعتکاف کننده داخل مسجد شد و با ماندن و توقف در مسجد، قصد تقرب بخدا و عبادت کرد، تا زمانی که بیرون میرود، اعتکاف کرده است. اگر کسی قصد و نیت اعتکاف در دهه آخر رمضان کرد، او باید پیش از غروب خورشید داخل محل اعتکاف گردد.
بخاری از ابوسعید روایت کرده است که پیامبرصگفته است: «من كان اعتكف معی فلیعتكف العشر الاواخر»«هرکس میخواهد با من اعتکاف کند در دهه آخر رمضان اعتکاف کند». کلمه عشر در این حدیث اسم است برای تعداد دهه شبهای آخر رمضان و نخستین آنها شب بیست و یکم یا شب بیستم رمضان میباشد. اینکه روایت شده است: «كان إذا أراد أن یعتكف صلى الفجر ثم دخل معتكفه»«بدینمعنی است که او داخل محل اعتکاف خود در مسجد میشد که برایش آماده کرده بودند، و لی و قت دخول او در مسجد برای اعتکاف اول شب بود نه بعد از نماز صبح». بنا بمذهب امام ابو حنفیه و امام شافعی کسی که دهه آخر رمضان را اعتکاف کند، بعد از غروب خورشید آخرین روز ماه رمضان از مسجد بیرون میرود. امام مالک و امام احمد گفتهاند: اگر بعد از غروب خورشید بیرون رفت صحیح است. و لی میگویند: مستحب است که تا هنگام بیرون رفتن برای نماز عید در مسجد بماند. اثرم با اسناد خود از ابوایوب از ابوقلابه روایت کرده است که او شب عید فطر، در مسجد میماند سپس فردای آنشب برای نماز عید بیرون میرفت و او به هنگام اعتکاف حصیری و سجادهای نمیگسترد تا روی آن بنشیند او همانند مردمان دیگر مینشست. او گوید: روز عید فطر پیش ابوقلابه رفتم، دیدم که جویریه مزینه در آغوش او است. گمان کردم که یکی از دختران وی میباشد. و لی جاریه و کنیز او بود که آن را آزاد کرد و همانگونه که بود، بنماز عید رفت. ابراهیم (نخعی) گوید: چنان میپسندد که اگر کسی دهه آخر رمضان اعتکاف کرد، شب عید فطر در مسجد بماند، سپس برای نماز عید به مصلی بیرون رود.
کسی که روزی مشخص یا روزهای مشخص را نذر کرده باشد که اعتکاف کند باید پیش از طلوع فجر اعتکاف کند و بعد از اتمام نذر، بعد از غروب کامل خورشید، از اعتکاف بیرون آید، خواه در رمضان باشد یا در غیر آن.
اگر کسی نذر کرده بود، که شبی یا شبهای مشخصی اعتکاف کند، یا داوطلبانه (بصورت تطوع) خواست چنین کاری کند، باید او پیش از اینکه قرض خورشید غروب کامل کند اعتکاف خود را شروع نماید. و هر و قت از طلوع فجر یقین حاصل کرد از اعتکاف بیرون آید. ابن حزم گفته است: چون آغاز شب بدنبال غروب خورشید فرا میرسد و اتمام آن با طلوع فجراست و آغاز روز طلوع فجر و اتمام آن غروب خورشید است. بر هرکس آنچیز لازم است که بدان ملتزم شده یا قصد و نیت آن را کرده است. اگر کسی نذرکرد، یک ماه اعتکاف نماید، یا بطور ارادی و داوطلبانه، خواست چنین کاری کند، آغاز ماه اولین شب آنست، پس باید پیش از غروب کامل خورشید، اعتکاف خود را شروع کند و همین که خورشید آخرین روز ماه غروب کرد، از اعتکاف بیرون آید. خواه رمضان باشد یا غیر آن.