فقه السنه

حکم شهادت

گواهی دادن برکسی که آن را بعهده دارد، اگر بدان خوانده شود و از او خواسته شود، که گواهی بدهد و خوف از بین رفتن حق در میان باشد، فرض عین است‌. بلکه و اجب است اگر خوف ضایع شدن حق در میان باشد، اگر چه او را بشهادت دادن نخوانده باشند، که شهادت دهد، چون خداوند می‌فرماید: ﴿وَلَا تَكۡتُمُواْ ٱلشَّهَٰدَةَۚ﴾[البقرة: ۲۸۳] و ﴿وَمَن یَكۡتُمۡهَا فَإِنَّهُۥٓ ءَاثِمٞ قَلۡبُهُۥۗ﴾[البقرة: ۲۸۳]. و ﴿وَأَقِیمُواْ ٱلشَّهَٰدَةَ لِلَّهِۚ﴾[الطلاق: ۲]. «شهادت حق را کتمان نکنید و هرکس شهادت را کتمان کند قلبش گناهکار است و برای رضای خدا اقامه شهادت کنید و شهادتی را که بعهده دارید ادا کنید»و در حدیث صحیح آمده است‌: «انصر أخاك ظالما أو مظلوما»«برادرت را چه ظالم باشد و چه مظلوم کمک‌ کنید»‌. بدیهی است که ادای شهادت بهترین‌کمک است که هم ، مظلوم بحقش می‌رسد و هم ظالم ازظلم منع‌ می‌شود. از زید بن خالد آمده است که پیامبرصگفت‌: «ألا أخبركم بخیر الشهداء؟...الذی یأتی بشهادته قبل أن یسألها»«هان می‌خواهید که بهترین شاهدان را بشما معرفی کنم‌؟‌ کسیکه پیش از آنکه از او بخواهند که شهادت بدهد، خود بادای شهادت اقدام ‌کند».

وقتی این ادای شهادت که بر آن قدرت دارد و اجب است که ضرر و زیانی برای جان و مال و بدن و آبرو و خانواده‌اش نداشته باشد. چون خداوند می‌فرماید: ﴿وَلَا یُضَآرَّ كَاتِبٞ وَلَا شَهِیدٞۚ﴾[البقرة: ۲۸۲]. «‌نباید بنویسنده و گواه آسیبی رسانده شود».

هرگاه شاهدان فراوان بودند، و ترس ضایع شدن حق نبود، در این حال ادای شهادت سنت و مندوب و پسندیده است و اگر شهادت نداد گناهکار نمی‌شود. هرگاه شهادت دادن و اجب ‌گشت‌، گرفتن مزد برای ادای شهادت حرام است‌، مگر اینکه رفتن برای او ایجاد زحمت کند، که در این صورت هزینه ایاب و ذهاب گرفتن اشکال ندارد، و لی اگر این شهادت دادن بر او و اجب نشود، می‌تواند برای آن مزد بگیرد.