فقه السنه

فهرست کتاب

احتکار

احتکار

احتکار آنست که چیزی را بخرند و آن را پنهان‌کنند و از مردم منع‌کنند، تا آن چیز در میان مردم‌کمیاب‌گردد و در نتیجه قیمت آن‌گران شود، و بالا رود و از این‌راه مردم متضررگردند.

بعضی از علماء دایره موادی را که احتکار شامل آن‌ها می‌شود، محدودکرده‌اند.

امام شافعی و احمد می‌گویند تنها مواد خوراکی و طعام مردم‌، که قوت روزانه مردم است‌، مشمول احتکار است و بعضی این دایره را و سیع‌تر کرده و گفته‌اند در هر چیزی که موجب ضرر و زیان‌ گردد و قیمت آن متعادل نباشد و بهای آن با بهای اشیاء احتکاری تعادل و هماهنگی نداشته باشد مشمول احتکار می‌شود و حرام است بعضی‌گفته‌اند اگر کسی محصول زراعت خویش را یا ساخته دست خود را احتکار کند اشکالی ندارد حکم احتکار آنست که شارع آن را حرام ‌کرده است و از آن نهی فرموده است‌، چون موجب حرص و طمع و آز فراوان و بداخلاقی و در تنگنا قرار دادن مردم می‌شود.

۱- ابوداود و ترمذی و مسلم از معمر روایت کرده‌اند که پیامبرصگفت‌: «من احتكر فهو خاطئ»«هرکس احتکار کند او خطاکار است‌»‌.

۲- احمد و حاکم و ابن ابی شیبه و بزار راویت ‌کرده‌اند که پیامبرصگفت‌: «من احتكر الطعام أربعین لیلة فقد برئ من الله وبرئ الله منه»«هرکس مواد خوراکی را تا چهل شبانه روز، احتکار کند و آن را در اختیار مردم قرارندهد، براستی او از خداوند بری است و خداوند از او بیزار است‌»‌.

۳- رزین در «جامع» خود گفته است‌، که پیامبرصگفت‌: «بئس العبد المحتكر: إن سمع برخص ساءه، وإن سمع بغلاء فرح»«بد بنده‌ای است‌، محتر بدکار که هرگاه ارزانی کالاها ر اکه موجب رفاه مردم است بشنود او ناشاد است و هرگاه ‌گرانی نرخ‌کالاها را بشنودکه موجب ناخشنودی خلق است او شاد است‌».

۴- ابن ماجه و حاکم از ابن عمر روایت‌کرده‌اند که پیامبرصگفت‌: «الجالب مرزوق، والمحتكر ملعون»«کسی که ‌کالاها را ببازار جلب می‌کند از روزی حلال بهره‌مند است و کسی که آن‌ها را احتکار می‌کند و محتکر است‌، ملعون و از رحمت خداوند رانده شده است‌». جالب‌کسی است که ‌کالاها را به بازار می‌آورد و با سود اندک آن‌ها را می‌فروشد.

۵- ‌احمد و طبرانی از معقل بن یسار روایت‌ کرده‌اند که پیامبرصگفت‌: «من دخل فی شئ من أسعار المسلمین لیغلیه علیهم كان حقا على الله تبارك وتعالى أن یقعده بعظم من النار یوم القیامة»«هر کس در قیمت‌گذاری و تعیین نرخ ‌کالای مسلمین دخالت کند تا قیمت آن‌ها را گران‌ کند، شایسته است که خداوند او را در روز قیامت درآتش بزرگ بنشاند»‌.