ولایت اجباری
ولایت اجباری برای شخصی استکه، فاقد اهلیت و شایستگی تصرف باشد، مانند دیوانه بچه نا بالغ، که تمییز و تشخیص نداشته باشد، و همچنین برای‌کسی که اهلیت و شایستگی او ناقص باشد، مثل بچه و دیوانه‌ای که اهل تمییز و تشخیص باشند. معنی و لایت اجباوی، آنست که و لی بدون اجازه و مراجعه به "مولیه = زن تحت سرپرستی" خویش او را بعقد ازدواج درآورد و رای او را نپرسد و عقدش نافذ و مقبول و صحیح باشد، بدون اینکه متوقف بر رضای مولیه باشد.
شارع این و لایت را بدین‌جهت اجباری ساخته است، چون نظر به مصالح مولیه است، زیراکسی که فاقد اهلیت و شایستگی باشد، یا اهلیت و شایستگی او ناقص باشد از تشخیص مصالح خویش عاجز است.
و او دارای آنچنان قدرت عقلی نیست، که قادر بدرک مصالح خویش درعقود و تصرفاتی باشد، که از او سر می‌زند، زیرا او کوچک یا دیوانه یا ناقص العقل است، لذا تصرفات اینگونه اشخاص به و لی او و اگذار شده است، لیکن کسی که فاقد اهلیت و شایستگی باشد، اگر صیغه عقد نکاح را جاری‌کند، باطل است چون بعلت فقدان تمییز و تشخیص عبارات، او برای انشای عقود و تصرفات، اعتباری ندارد. و لیکن اگر کسی که اهلیت و شایستگی ناقص دارد، صیغه عقد نکاح را جاری کند، در صورتیکه شرایط لازمه عقد صحیح موجود باشد، چنانچه و لی او اجازه دهد عقد صحیح است، و لی می‌تواند اجازه دهد یا اجازه ندهد و صحت و لازم الاجرا بودن آن عقد متوقف بر اجازه و لی میباشد.
حنفیه‌گویند: و لایت اجباری برای اطفال نابالغ و دیوانگان و ناقص العقلها، برای کسانی است که در ارث عصبه نسبی میباشند. اما غیر حنفیه‌گویند: بین اطفال نابالغ با دیوانگان و ناقص العقلها فرق است و باتفاق و لایت دیوانگان و ناقص العقلها را به ترتیب برای پدر، جد، و صی، و حاکم می‌دانند و درباره ثبوت و لایت اجباری برای پسر و دختر صغیر، اختلاف دارند: امام مالک و امام احمدگویند برای پدر و و صی او میباشد و دیگران بر آن‌ها و لایت اجباری ندارند. و شافعی ثبوت آن را تنها برای پدر و جد می‌داند.