وقت نماز جمعه
جمهور اصحاب و تابعین بر این رای هستند که و قت نماز جمعه همان و قت نماز ظهر است. چه احمد و بخاری و ابوداود و ترمذی و بیهقی از انس روایت کردهاند که پیامبرصنماز جمعه را و قتی میخواند که خورشید رو به غروب میرفت. و مسلم و احمد از سلمه بنالاکوع روایت کردهاند که گفت: ما همراه پیامبرصنماز جمعه را و قتی میگزاردیم که خورشید به طرف غروب میرفت و هنگام زوال بود، سپس برمیگشتیم و سایه را دنبال میکردیم. بخاری گفته و قت نماز جمعه هنگام زوال است. و همچنین این مطلب از عمر و علی و نعمان بن بشیر و عمر بن حریث روایت شده است. امام شافعی گفته است: پیامبرصو ابوبکر و عمر و عثمان و پیشوایان دیگر بعد از آنها همه نماز جمعه را بعد از زوال خورشید خواندهاند.
حنبلیها و اسحاق میگویند که و قت نماز جمعه از اول و قت نماز عید است تا آخر و قت نماز ظهر و به حدیثی استدلال کردهاند که احمد و مسلم و نسائی از جابر روایت کردهاند که گفته است: پیامبرصنماز جمعه را میگزارد سپس میرفتیم به طرف شترهایمان و آنها را هنگام زوال خورشید به خوابگاهشان میبردیم. در این حدیث تصریح شده به اینکه نماز جمعه را پیش از زوال میخواندند. باز هم به حدیث عبدالله بن سیدان سلمی استدلال کردهاند که گفته است: من با ابوبکر حاضر به نماز جمعه بودهام که خطبه و نمازش پیش از نصفالنهار بود. سپس با عمر نیز نماز جمعه را خواندهام که گویی نماز و خطبهاش در حین نیمه روز بوده است. و با عثمان نیز نماز جمعه خواندهام که گویی موقع زوال خورشید بوده است، و من کسی را ندیدهام که بر عمل هیچیک از آنان خورده گرفته یا منکران شده باشد. دارقطنی آن را روایت کرده است و عبدالله پسر امام احمد نیز آن را از پدرش روایت کرده و بدان استدلال نموده و گفته است: همچنین از ابن مسعود و جابر و سعید و معاویه روایت شده که آنان نماز جمعه را پیش از زوال خواندهاند و کسی منکر عملشان نشده است، بنابراین بصورت اجماع در آمده است.
جمهور گفتهاند: مقصود از حدیث جابر آنست که در تعجیل نماز جمعه بعد از زوال مبالغه شود بدون اینکه به انتظار خنک شدن هوا بنشینند و مقصود آنست که نماز جمعه و بردن شتران به خوابگاه بعد از زوال پیش میآمد: و گفتهاند حدیث. عبدالله بن سیدان «ضعیف» و «سست» است. حافظ ابن حجر گفته است: او تابعی و غیر معروف العداله است. ابن عدی گفته است: ابن سیدان شبیه به راویان مجهول است. و بخاری گفته است: نمیتوان از سخن وی پیروی کرد، بویژه که با حدیث ، قویتر از خودش نیز معارض باشد. چون ابن ابی شیبه از سوید بن غفله روایت کرده است که او با ابوبکر و عمر نماز جمعه را بهنگام زوال خورشید خوانده است و اسناد او قوی است.