طلاق کسی که از ارث فرار میکند
طلاق فراری یعنیکسی که دربیماری مرگ است بدون رضایت زنش او را طلاق بائن میدهد سپس آن شخص در حالی که هنوز عده زنش بپایان نرسیده است بمیرد، این طلاق فرار از ارث نامیده میشود. لذا امام مالک میگوید: «این زن از او ارث میبرد حتی اگر او بعد از انقضای عده زن بمیرد و لو اینکه این زن با شوهر دیگری ازدواجکرده باشد باز هم از او ارث میبرد تا به خلاف قصد و نیت بدی او، با وی معامله شود».
امام ابوحنیفه و محمد میگویند: در این حال حکم تغییر میکند و عده او، طولانیترین این دو عده است: عده طلاق و عده و فات، هرکدام طولانیترباشد باید آن را مراعاتکند، اگرعده طلاق بیشترو طولانیتر باشد آن را مراعات میکند و اگر عده و فات طولانیتر باشد آن را مراعات میکند. یعنی اگر مدت سه حیض بیش از چهارماه و ده روز طول بکشد آن را مراعات میکند و اگر چهار ماه و ده روز بیش از مدت سه حیض باشد آن را مراعات میکند و این بدینجهت است که زن از حقوق خود از ارث محروم نگردد و ارثی را که شوهر میخواست، زن را از آن محروم کند، و به و سیله طلاق از آن بگریزد، علیرغم نیت او، بزن برسد. لیکن ابویوسف از یاران ابوحنیفهگوید: زن طلاق داده شده در این حال، تنها عده طلاق را مراعات مینماید، حتی اگر مدت عده طلاق کمتر از مدت عده و فات -چهار ماه و ده روز - باشد ظاهرترین قول شافعی آنست که این زن ازشوهر خود ارث نمیبرد، همانگونه که اگر در حال تندرستی آن را طلاق بائن میداد ارث نمیبرد، دراین حال نیز چنین است. و دلیل او اینست که پیش ازمرگ پیوند زناشوئی که سبب ارث بردن آنان از همدیگر است،گسسته است و اینکهگمان میرود، که ممکن است طلاق بمنظور فرار از ارث باشد، معتبر نیست چون مناط و ملاک احکام شرعی، اسباب ظاهری است نه نیات پنهانی. و علما اتفاق نظردارند براینکه اگراو زنش را در بیماری مرگ خود طلاق بائن دهد، و بر حسب اتفاق زن پیش ازاو بمیرد مرد از او رث نمیبرد. هرگاه زن مطلقه یک بار یا دو بار در عده به حیض افتاد، سپس ازحیض ایستاد و مایوس شد، دراین صورت او باید عده سه ماهه را مراعات کند نه عده سه حیض را چون تکمیل عده با دیدن حیضها ممکن نیست، زیرا حیض قطعگردیده است. و ممکن است که عده را با از سرگرفتن آن، و سیله گذشت سه ماه آغاز کند و گذشت سه ماه بجای سه حیض است.