مساقات = آبیاری و اصلاح باغ و مزرعه در برابر سهمی از محصول
مساقات مصدرباب مفاعله از «سقی» است و معنی اصلی مفاعله را ندارد. چون درختان اهل حجاز بیشتر احتیاج به سقی و آبیاری دارند چون از چاه‌ها آبیاری می‌شوند، بدین جهت بدین نام نامیده شده‌اند.
در اصطلاح شرع و فقه مساقات یعنی عقد مزارعه درختان و و اگذاری درختان بکسی که آبیاری آن‌ها را بعهده بگیرد و آن‌ها را پرورش دهد تا اینکه بثمر می‌رسند در برابر قسمتی از میوه آن درختان که آن قسمت باید معلوم باشد. پس مساقات یک نوع شرکت زراعتی است براینکه درخت یا درختان را بثمر برساند که در یک طرف درخت یا درختان و در جانب دیگر کار و عمل بر روی درختان و درباره آن‌ها قرار دارد که میوه حاصله برحسب توافق طرفین بین متعاقدین مشترک است مانند نصف یا ثلث و امثال آن. که یک طرف کارگر مساقی یا آبیار و طرف دیگر صاحب درخت نامیده می‌شود. درخت یا شجر در این مبحث بر هر چیزی اطلاق می‌شود که در زمین کاشته می‌شود و تا یک سال یا بیشتر بماند و برای قطع آن مدت و نهایت معلومی نباشد خواه مثمر یا غیر مثمر باشد.
مزد کارگر از چیزهای غیر مثمر، از هیزم و شاخ و برگ و امثال آن از فواید آن درختان غیرمثمر پرداخت میگردد.