تنجیز (بدون قید و شرط و لازم الاجرا بودن) و تعلیق در و کالت
عقد و کالت به صورت منجز و بدون قید و شرط و همچنین بصورت تعلیقی که منوط به تحقق چیزدیگری باشد، یا موکول به آینده گردد یا به و قت معینی موکول گردد، یا مشروط بعملی شود، در همه این احوال عقد و کالت جایز است.
بصورت منجز مثل اینکه کسی به‌کسی دیگر بگوید: ترا برای خرید یا فروختن فلان چیز و کیل خود قرار دادم. تعلیق مانند آنکه بگوید: اگر فلان‌چیز پدید آید یا تحقق پیداکرد، تو و کیل من هستی. اضافه به مستقبل و آینده مثل اینکه بگوید: هرگاه ماه رمضان آمد، تو و کیل من هستی‌که... موقت نمودن مثل اینکه بگوید: ترا برای مدت یک سال یا برای اینکه چنین عملی را انجام دهی و کیل خود ساختم. و این مذهب حنفیه و حنابله است و رای علمای شافعیه اینست که و کالت بصورت تعلیقی جایز نیست.
قبول و کالت گاهی از جانب و کیل درمقابل مزد نیست و تبرعی است و گاهی در مقابل مزد و اجر است، چون قبول و کالت عملی و تصرفی است، برای غیر و بروی لازم نیست که حتماً آن را بپذیرد و جایز است که در برابر آن عوضی و مزدی بگیرد و آنوقت موکل و و کیل گیرنده، حق دارد که از و کیل بخواهد که از و کالت خارج نشود، مگر بعد ازمهلتی معین، که اگر برابر شرایط او عمل نکرد، باید عوض آن را بپردازد -علمای حنابله می‌گویند اگر کسی‌گفت این چیز را به ده دینار بفروش و هرچه بیشتر فروختی مال خودت باشد، بیع درست است و مبلغ زائد مال و کیل است، و مذهب اسحاق و دیگران نیز چنین است و ابن عباس آن را مثل مضاربه می‌دانست و در آن اشکالی نمی‌دید، و اگردر ضمن عقد اجرت و کیل را معین‌کند و کیل مزدور بحساب میآید و احکام و کیل مزدور و ماجور بروی اطلاق می‌شود.