از ناسزا گوئی به مردگان نهی شده است
فحش و ناسزاگوئی به مردگان مسلمان و برشمردن عیوب و بدیهای آنان، حلال نیست. زیرا بخاری از عایشه روایت کرده است که پیامبرصگفت: «لاتسبوا الاموات فإنهم قد أفضوا إلى ما قدموا»«به مردگان ناسزا و فحش مگوئید. چون بیگمان بر مبنای اعمالشان با آنان داوری میشود و آنان به پاداش اعمال خودشان رسیدهاند». ابوداود و ترمذی با سندی ضعیف از ابن عمر نقل کرده است که پیامبرصگفت: «اذكروا محاسن موتاكم وكفوا عن مساویهم»«محاسن مردگان خود را یادکنید و از یاد مساوی و بدیهای آنان خودداری و رزید».
اما اگرمسلمانانی بوده باشندکه متجاهر به فسق یا بدعت بوده باشند و عمل فاسد مرتکب میشدند، اگرمصلحت مسلمین ایجابکند بدگوئی ازآنان مباح میباشد. تا مردم از حال آنان پرهیزکنند و از اینگونهکردارها و گفتارها، نفرت داشته باشند و به آنان اقتدا نکنند. و لی اگر مصلحت ایجاب نکند بدگوئی آنان هم جایز نیست.
بخاری و مسلم از انس روایتکردهاند: که ازکنار جنازهای میگذشتند و از او به نیکی یاد کردند و او را ستودند، پیامبرصگفت: «وجبت». سپس ازکنار جنازهای دیگرگذشتند و از وی بدگوئی کردند، اوگفت: «وجبت».
عمربن خطابگفت: چه چیزی و اجب شد؟ پیامبرصگفت: از آن مرده ستایش و تحسینکردید و بهشت برایش و اجب شد و از آن یکی بدگوئی نمودید، پس دوزخ برایش و اجب شد، شما مردم راستگو، گواهان خدا در زمین هستید.
بدگوئی از مردگانکافر و نفرین آنها جایز میباشد: خداوند میفرماید: ﴿لُعِنَ ٱلَّذِینَ كَفَرُواْ مِنۢ بَنِیٓ إِسۡرَٰٓءِیلَ﴾[المائدة: ۷۸]. ﴿تَبَّتۡ یَدَآ أَبِی لَهَبٖ وَتَبَّ١﴾[المسد: ۱]. و لعن فرعون و امثال او در کتاب خدا آمده و مشهور است: ﴿لَعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّٰلِمِینَ﴾[هود: ۱۸].